Fars Dili

Fars Dili Fars Dili ve Edebiyatı Akademik

درس هفدهم (Ders-i Hifdehom)

***Dil Bilgisi***

*Gelecek Zaman

Bir fiilin geçmiş zaman gövdesinin başına, bu zamanın çekiminde yardımcı fiil olarak kullanılan خواستن (hâsten-istemek) fiilinin geniş zamanının getirilmesiyle elde edilir. Bu zamanda yardımcı fiil konumundaki خواستن fiilinin geniş zamanda ilgili şahsa göre çekimi yapılır. Ancak asıl fiil değişikliğe uğramadan sadece geçmiş zaman gövdesi ile kalır.

Kısaca gelecek zaman çekimi خواستن fiilinin geniş zaman gövdesi خواه (hâh) şahıslara göre çekimi ve asıl fiilin geçmiş zaman gövdesinin tekrarıyla elde edilir.

Örnek çekimler:

Sade fiil: رفتن (reften- gitmek) fiilinin geçmiş zaman gövdesi, daha önce de geçtiği üzere, رفت (reft) tir.

خواهم رفت (hâhem reft- gideceğim)
خواهی رفت (hâhî reft- gideceksin)
خواهد رفت (hâhed reft- gidecek)
خواهيم رفت (hâhîm reft- gideceğiz)
خواهيد رفت (hâhîd reft- gideceksiniz)
خواهند رفت (hâhend reft- gidecekler)

Film Adı: Küçük Gariban Bashu - باشو غریبه کوچک
IMDB: 8,1/10
خلاصه داستان:
در یکی از بمباران‌های جنوب کشور در جریان جنگ ایران و عراق، پسرکی به نام «باشو» که ویرانی خانه و خانواده خود را به‌چشم دیده، خود را به کامیونی در حالِ کوچ می‌اندازد و در آن خوابش می‌برد و زمانی که چشم می‌گشاید، کامیون به شمال کشور رسیده است. او از ترس انفجارهایی که برای عملیات راه‌سازی است، می‌گریزد و در آن سوی جنگل، به مزرعه زنی به نام «نایی‌جان» می‌رسد.
Film Özeti: İran ve Irak savaşı sırasında ülkenin güneyindeki bombardımanların birinde evi ve tüm ailesini kaybeden ''Bashu'' adındaki bir çocuk bir kamyonetin kasasına girerek orada uyuya kalır. Ve gözlerini açtığında kamyon ülkenin kuzeyine ulaşmıştır. Yol yapımı esnasında infilak edilen patlamalardan korkup kaçar ve ormanın içinden geçerek ''Nayi Can'' adındaki bir kadının çiftliğine varır.
Ekşi Sözlük; https://eksisozluk.com/besu-garibe-i-kucek--817928
Film fragmanı için; https://www.youtube.com/watch?v=JSDcbZMVo58

بررسی تطبیقی ضرب المثل های ترکی سنقر با ضرب المثل های زبان فارسی
DR. MESUD-İ MUTEMEDİ

-MİHRAN MUTEMEDİ 
ÖZ
Atasözleri, özel konularda söylenmiş özlü söz, dize ya da edebî cümlelerden
oluşurlar. Atasözlerinin izleri bazen klasik dönem metinlerinde
de görülebilir. Bazen de bu özlü sözler kaynaklarını halk dilinden alırlar.
Sözü edilen edebi özgün sözlerin yansımaları kentlerde, kasabalarda
ve köylerde farklı dillerde görülür. Bu kentlerden biri de Kirmanşah
eyaletine bağlı Sungur’dur. Bu eyaletin tamamı Kürtlerden oluşan nüfusunun
tersine bu şehirdeki yerli halk Türkçe konuşmaktadır. Doğal olarak
atasözleri de Türkçedir. Bu atasözlerini klasik Farsça metinlerle ve
aynı zamanda yaygın atasözleriyle karşılaştırmak, konuları ve içerikleri
açısından değerlendirmek söz konusu eyalet ve şehrin birçok özelliğini
gün yüzüne çıkaracak; halk kültürü, yerel halkın gelenek ve görenekleri
Fars Dili ve Türk Dilinin incelikleriyle birlikte ortaya koyacak, aynı zamanda

ضرب المثل های فارسی / ترجمه و مترادف ترکی-عربی و انگلیسی
=========================================
1-
جوجه را آخر پاییز می شمارند
İngilizce Karşılığı
Don’t count your chickens before they’re hatched
Don’t count your chickens until they have hatched
Türkçe Karşılığı
Dereyi görmeden paçaları sıvama
Arapça Karşılığı
لاتعد صيصانك قبل ما تفطس
----------------------------------------------------
2-
نیم‌طبیب خطر جان، نیم‌فقیه خطر ایمان
Türkçe Karşılığı
Yarım doktor candan, yarım hoca imandan eder
Yarım doktor candan, yarım imam dinden eder
İngilizce Karşılığı
A little knowledge is a dangerous thing
----------------------------------------------------
3-
سرکه نقد به از حلوای نسیه
Türkçe Karşılığı
Peşin tokat veresiye helvadan iyidir
Peşin sirke veresiye helvadan evladır
Bugünün tavuğu yarının kazından iyidir
Eldeki serçe damdaki güvercinden iyidir
İngilizce Karşılığı
A bird in the hand is worth two in the bush
Arapça Karşılığı

درس هفتم (Ders-i Heftom)


***Dil Bilgisi***

*Tamlama

**İsim Tamlaması

a) İsim tamlaması sahip olunan kelimenin (Arapça ifade edersek muzâfun ileyhin) sonuna izafe olarak bilinen (i) sesi eklenerek yapılır. Eski Farsça'da bu sesin yerine ayrı bir kelime kullanılmaktaydı. Fakat Yeni Farsça'da izafe kelimeye bitişiktir. Örnek: كتاب آن مرد (Kitâb-i Ân Merd) Şu adamın kitabı, باغ منزل (Bâğ-ı Menzil) Evin bahçesi.

b) Eğer fiilin direkt nesnesi bilinen bir şey/kişi olur ve isim tamlaması halindeyse; direkt nesne işareti olarak kullanılan را (râ) tamlamadaki en son kelimeye eklenir. Mesela پسر آن مردرا ديد (Peser-i Ân Merd-râ Dîd) O, şu adamın oğlunu gördü.

درس سی و ھشتم (Ders-i Sî u Heştom)



***Dil Bilgisi***

* Edatlar

Edatlar, yapıları bakımından basit ve bileşik olmak üzere iki kısma ayrılırlar.
Farsçada 'izafet harfleri' diye adlandırılır.

1) Basit Edatlar حرف اضافۀ ساده

Tek kelimeden oluşan daha küçük parçaya ayrılamayacak olan edatlar bu sınıfa
girer.

Başlıca basit edatlar ve kullanıldıkları yerler:

از (ez) : -den/-den beri

1) Başlangıç yeri veya zamanını bildirir.
2) Sebep bildirir.
3) Nesnelerin cinsini bildirir.
4) Mukayese cümlesinde üstünlük belirten sıfattan sonra kulllanılır.
5) İngilizce'deki 'by' gibi bir eserin yazar/yapımcısını belirtir.

Örnekler:

از تھران حرکت کردیم ( 1 (Ez Tehran hareket kerdîm. Tahran'dan hareket
ettik.)
از صبح بھ راه افتادیم (Ez sobh be-râh uftâdîm.- Sabahtan/-leyin yola
düştük/koyulduk.)
از خستگی نتوانستم با شما بیایم ( 2 (Ez Tehran hareket kerdîm. Tahran'dan
hareket ettik.)
این کاسھ از نقره است ( 3 (în kâse ez nekra est. Bu kase gümüştendir.)

Hint-Avrupa dil ailesinin mensubu olan ve dünyanın en eski dillerinden birisi olan Farsça, başta İran olmak üzere Afganistan, Özbekistan, Tacikistan ve Özbekistan gibi ülkelerde konuşulmaktadır. Basra Körfezi ülkeleri ile birlikte Azerbaycan'ın güneyi de Farsçanın konuşulduğu coğrafyalardan birisidir.

Hint-Avrupa dil ailesinin Hint-İran öbeğine bağlı olan Farsça, köken olarak İngilizce ile aynıdır. Bu nedenle İngilizce ve Farsça yapı olarak birbirine benzemektedir. İngilizce ve Farsça kelime olarak da çok sayıda alışveriş yapmıştır. İslam dünyasının en önemli kültür dillerinden birisi olan Farsça başta Mevlana olmak üzere birçok alimin kullandığı dil olmuştur. Aruz veznine uygunluğu ve şiirsel yapısıyla içerisinde ayrı bir musiki bulunduran Farsça, Osmanlı Devleti döneminde Türkçeye de önemli oranda etki etmiştir.

درس بيست و هفتم (Ders-i Bîst u Heftom)



***Dil Bilgisi***

*Emir Kipi (امر)


Farsça’da emrin ikinci tekil şahıs ve ikinci çoğul şahıs olmak üzere yalnız iki şekli vardır: ikinci tekil şahıs ve ikinci çoğul şahıs.

Bir fiilin geniş zaman gövdesi aynı zamanda o fiilin emir kipinin ikinci tekil şahsıdır.

İkinci çoğul şahısta geniş zaman gövdesinin sonuna يد (îd) eki getirilir.

کن (kon - yap), باش (bâş - ol) gibi.
کنید (konîd - yapın, yapınız), باشید (bâşîd - olun, olunuz) gibi.

Farsça’da emir kipinin başına genellikle ب (be) edatı getirilir.

برو (berev veya boro - git), بده (bedeh - ver) gibi.
برويد (berevîd - gidin, gidiniz, بدهید (bedehîd - verin, veriniz) gibi.

Ön edatlı fiiller ile birleşik fiillerin emir şekillerinde ب (be) edatı genellikle kullanılmaz.

Örnekler: آنها را پیدا کنید (Ânhâ-râ peydâ konîd - Onları bulun.)
پيدا کردن (peydâ kerden - bulmak) fiilinden emir پیدا کن (peydâ kon- bul).

Turkish Studies
International Periodical For the Languages, Literature
and History of Turkish or Turkic
Volume 4/4 Summer 2009
ÖZET
Sözlükbilim başlı başına bir bilim dalıdır ve her
bilim dalında olduğu gibi sözlükbiliminin de kendine göre
bir disiplini, bir metodu vardır.
Türkçede sözlükleri işledikleri ürünlerin kayıt
durumuna, oluşturulduğu ortama ve yazılış biçimlerine
bağlı olarak farklı şekillerde sınıflandırmak mümkündür.
Anahtar Kelimeler: Sözlük, sözlükbilimi, sözlük
çeşitleri.
THE PRINIPLES, TYPES AND FEATURES OF
DİCTIONARY MAKING
ABSTRACT
Lexicography is a branch of science on its own
and it has a discipline and a method itself like other
branches of science.
In Turkish it is possible to classify the
dictionaries according to the conditions of the products
they treat, the environment where they are formed and in
which format they are written.
Key Words: dictionary, lexicography, the types
of dictionaries.

İrani diller veya Erani diller Hint-Avrupa dilleri ailesinden dil öbeği. Günümüzde 150-200 milyon kişinin bu dil grubuna ait dilleri konuştuğu tahmin edilir. İrani diller tarihsel gelişim açısından üç gruba ayrılır: Eski İrani diller, Orta İrani diller ve Yeni İrani diller.

Gözün aydın
چشمت روشن
Güle güle kullan
به سلامتی استفاده کن( در زبان فارسی با دل خوش نیز گفته می شود)
Allah uzun ömür versin
خدا عمرت بده (عمر طولانی)
Allah bereket versin
خدا برکت بده
Hayırlı olsun
مبارک باشه (به سلامتی)
Kendine dikkat et
مواظب خودت باش
Hoşça kal
خداحافظ
Allah rahmet eylesin (Başınız sağ olsun)
خدا رحمت کنه
Mutlu yıllar
سال های خوب (تبریک سال نو و تولد)
Doğum günün kutlu olsun
تولدت مبارک
Bayramınız kutlu olsun
عیدتون مبارک
Allah korusun
خدا نکند
Allah bir yastıkta kocatsın
دعای خیر برای کسانی که تازه ازدواج کرده اند )به پای هم پیر شوید(
Allah analı babalı büyütsün
خدا با پدر و مادر بزرگ کنه (سایه پدر و مادر بالای سرش)
Allah yardımcınız olsun
خدا کمکتون کنه (خدا به همراتون- پشت و پناهتون)
Allah muvaffak etsin
خدا موفق کند
Teşekkür ederim
متشکرم
Rica ederim
خواهش می کنم
Bir ömür boyu mutluluklar
یک عمر خوشبخت باشید(آرزوي خوشبختي براي يك عمر)
Allah rahatlık versin

درس سی و هفتم (Ders-i Sî u Heftom)



***Dil Bilgisi***

* Zarflar

Zarflar, kısaca fiillerin yapılış veya oluşları hakkında bilgi veren kelimelerdir.

a) Zaman Zarfları

Fiillerin meydana geliş zamanını (dün, bu akşam vb.) veya zaman itibariyle keyfiyetini (derhal, ansızın vb.) ifade eden kelimelerdir.

Örnek zarflar:

ناگهان (nâgehân) : ansızın
امروز (imrûz) : bugün
زود (zûd): erken
آنگاه (ângâh): o vakit
همواره (hemvâre) : her zaman
حالا (hâlâ) veya اکنون (eknûn): şimdi
گاهی (gâhî): bazen

b) Yer Zarfları

Fiiillerin meydana geliş yerini belirten kelimelerdir.

Örnek zarflar:

زير (zîr (-i)) : altında
بيرون (bîrûn) : dışarı
پيش (pîş (-i)): yanında
آنجا (âncâ): orada
درون (derûn) : içeri
پايين (pâyîn) : aşağıya
زيرين (zîrîn): aşağıdaki
روی (rû-yi): yüzünde/üzerinde

c) Miktar-Nicelik Zarfları

Fiilin miktarını belirleyen kelimelerdir.

Örnek zarflar:

کمی (kemî) : biraz
بسيار (bisyâr) : pekçok
بیش (bîş ):çok
کم (kem): az

درس سی و يکم (Ders-i Sî u Yekom)


***Dil Bilgisi***

*Edilgen Fiil (فعل مجهول)

Geçişli yani “neyi?, kimi?” sorularını sorabildiğimiz etken yapıdaki bir fiil, edilgen ortacından yani ism-i mefulünden sonra شدن (şoden- olmak) yardımcı fiilinin istenilen zamanının getirilmesiyle edilgen hale getirilir.

Çekim sırasında edilgen ortaç (ism-i mef'ul) hiçbir değişikliğe uğramaz.

Olumsuz çekimlerde olumsuzluk eki olan ن (ne) daima yardımcı fiilin başında bulunur.

Hülasa edilgen fiil için formülümüz şöyle: geçişli fiilinin ism-i mefulü + شدن fiilinin istenilen zamanda çekimi.

Örnek çekimler: 1) Edilgen di'li Geçmiş zaman: برده شدم (borde şodem- götürüldüm)
بردن (borden- götürmek, taşımak) fiilinin ism-i mefulü شدن + برده fiilinin di'li geçmiş zaman çekimi

2) Edilgen miş'li Geçmiş zaman: زده شده ای (zede şode'î- dövülmüşsün)
زدن (zeden- vurmak, dövmek) fiilinin ism-i mefulü شدن + زده fiilinin miş'li geçmiş zaman çekimi

درس هشتم (Ders-i Heştom)


***Dil Bilgisi***

*Karşılaştırma ve Üstünlük Sıfatları

Karşılaştıma sıfatı ile kastedilen 'daha' ekini alan kelimeler (daha güzel gibi); üstünlük sıfatı ile de 'en' ekini alan kelimelerdir (en büyük gibi).

**'Daha' anlamı, Farsça'da bir kelimenin sonuna تر (-ter) ekinin getirilmesiyle elde edilir. Örneğin بزرگ kelimesine bu ek getirilirse بزرگ تر şeklinde ya da bitişik olarak yazılır بزرگتر (Bozorgter- Daha büyük)

Bu kuralın istisnası, İngilizce'deki 'good' sıfatı gibi* 'iyi' sıfatıdır:خوب *(Hûb- İyi), بهتر (Bihter- daha iyi), بهترين (Bihterîn- En iyi). Ancak ara sıra خوبتر (Hûbter- Daha iyi) ve خوبترين (Hûbterîn- En iyi) şekillerinde kullanım da vakidir.

'Kötü' sıfatının karşılaştırma sıfatı kalıbında Türkçe'deki ünsüz sertleşmesini andıran küçük bir değişiklik gözlenir: بد (Bed- Kötü), بتر (Better- Daha kötü)

Baray e ashegh shodan bayad kesi ra entekhab koni ke hamishe be to shabie yek mojaza negah konad.
[Aşık olmak için (öyle) birini seçmelisin ki daima bir mucizeymişçesine baksın sana.]