PROF. DR. MEHMET KANAR 

NEF’Î’NİN TUHFETU’L-UŞŞÂK ADLI FARSÇA KASİDESİ
PROF. DR. MEHMET KANAR 
ÖZ
Hiciv ve kasideleriyle ünlü divan şairi Nefî, XVII. yüzyılın önde gelen
şairlerindendir. 980/1572 yılında Erzurum’un Hasankale kasabasında
dünyaya gelmiş, orada bir müddet öğrenim gördükten sonra İstanbul'a
gitmiş, Dördüncü Murad'ın teveccühünü kazanmış ve bazı önemli gö-
revlerde bulunmuştur. Yakın dostları dâhil insanları rencide edecek derecede
sövgüye varan hicivler yazmaktan geri durmayan şairin hırçın
kişiliği ve davranışları, özellikle sınır tanımayan yergileri gözden düş-
mesine ve devlet adamlarının hedefi durumuna gelmesine yol açmıştır.
1044/1635 yılında çok etkili hicivleri yüzünden boğdurulmuş ve cesedi
denize atılmıştır. Nef'i'nin şiir kudreti çok yüksektir. Farsça şiirlerinde
oldukça güçlüdür. Bu dildeki manzumelerini ayrı bir divan halinde toplamıştır.
“Tuhfetü'l-uşşak” kasidesi bir İran edebiyatının birçok büyük

PARS DERGİSİ
PROF. DR. MEHMET KANAR 
ÖZET
Ayda iki defa İstanbul’da neşredilen Pars dergisinin imtiyaz sahibi
ve müdürü Lâhûtî-yi Kirmanşâhî’dir. Fransızca kısmından da Ali
Novruz sorumludur. 7 Haziran 1921 (28 Ramazan 1339) tarihinde çı-
kan dördüncü sayıda Lâhûtî’ni 17 Ramazan 1339 tarihli “İran ve
Udebâ-yi an” (İran ve Edipleri) adlı beş sayfalık makalesi yer alır. Bunun
ardından Fasîhu’l-Mulk Şûrîde-yi Şîrâzî’nin “Garaz ez rûze buved
bendegî-yi Bârallah” (Oruçtan maksat Tanrı’ya kulluktur) başlıklı şiiri
gelir. Kaçar döneminin ünlü şairlerinden Visâl-i Şîrâzî’nin oğlu
Tevhîd’in “Dil neresed be kûy-i to” (Gönül ulaşamaz senin yanına) şiri
bunu takip eder. Derginin Farsça kısmı Şûrîde’nin ikinci bir şiiri “Dil
ârâm nedâred” (Gönül dinmiyor) ve Lâhûtî’nin “Çi tevan kerd” (Ne
yapılabilir?) adlı şiirleriyle sona erer.
Anahtar Kelimeler: Pars Dergisi, Lahitî.
ABSTRACT
Principal and Owner of Persian language, which is published twice

BAKİ DİVANINDAKİ FARSÇA ŞİİRLER
PROF. DR. MEHMET KANAR 
ÖZET
Klasik Fars edebiyatının çok seçkin şairlerinden biri, belki de en
başta geleni Hafız-ı Şirazi’dir. “Gaybın Dili” olarak bilinen Hafız,
kendi çağından itibaren Fars ve Türk edebiyatı şairleri üzerinde derin
bir etki bırakmıştır. Onun gazellerine nazire yazan şairlerin sayısı oldukça
çok olduğu gibi, onun gazellerini tahmis eden şairler de çoğunluktadır.

Türk edebiyatında Hafız’ın gazellerine benzer gazeller yazan şairlerden
biri de Türk edebiyatında ender yetişen şairlerden biri olan
Baki’dir. Baki, ayrıca Hafız’ın gazellerini de tahmis etmiştir. Makalede
bu durum ele alınacaktır.
Anahtar Kelimeler: Baki, Hafız-ı Şîrâzî, Farsça Şiir, Tahmis.
ABSTRACT
Hafez is one of the poets of classical Persian literature, in other
word; he is chosen as the finest poet of classical Persian Literature. Hafez
is famous as “Lesan algheyb”; on his lifetime to the present time

ÜLKEMİZDE ŞARKİYATÇILIĞIN
ÖZELEŞTİRİSİ
PROF. DR. MEHMET KANAR 
ÖZET
Türkiye’de Şarkiyat çalışmaları Darülfünun döneminden bu yana
yürütülüyor olsa da, kaliteli çalışmaların 1950’li yıllardan sonra verildiğini,
bunların da yayına dönüştüğünü görüyoruz. 1980 yılına gelinceye
kadar Türkiye’deki üniversitelerde, özellikle İstanbul Üniversitesi’nin
Edebiyat ve Fen fakültelerinde sadece o fakültenin yayınlarını
gerçekleştiren matbaalar vardı. Üniversiteler anılan tarihten sonra gö-
rülmemiş bir sarsıntıya uğradı, matbaalar işlevlerini yerine getiremez
oldu. Bütün üniversitelerde olduğu gibi Şarkiyat bölümlerinde hoş olmayan
şeyler yaşandı. Biz şarkiyatçıların bütün bu güç koşullar altında
yaptığı ilmi yayın faaliyetleri birinci derecedeki disiplinlerimizi
ilgilendiren ülkeler tarafından takdir edilip ödüllendirilirken, kendi
ülkemiz ve yetiştiğimiz üniversitelerimiz belki de başka yoğun faaliyetler
dolayısıyla bizimle ilgilenecek fırsatı bulamadı.

HÜSEYİN DANİŞ’İN SERÂMEDÂN-İ SOHEN: SÖZ USTALARI KİTABI
PROF. DR. MEHMET KANAR 
ÖZ
İran asıllı gazeteci ve yazar Hüseyin Dâniş (Pedram) (İstanbul 1870–
Ankara 1943) Isfahan’dan vaktiyle İstanbul’a gelip yerleşmiş bir tüccarın
çocuğudur. İstanbul’da ilköğrenimini tamamlamış, Debistan-ı İraniyan’a
devam etmiş, Mekteb-i Mülkiye ile Institution adlı Fransız okulunu bitirmiştir.
Zamanın ünlü siyasi ve edebi simalarından olan Cemaleddin-i
Efganî, Mirza Akahan-ı Kirmanî, Mirza Habîb-i Isfahanî’nin meclislerine
katılmıştır. İkdam gazetesinde çalışmış, Servet-i Fünun dergisinde Türk-
çe şiirleri yayımlanmış, Tevfik Fikret ve Cenab Şehabeddin gibi simalarla
bağını koparmazken Damad Mahmud Paşa’nın oğulları Prens Sabahattin
ve Lutfullah’ın hocalığını görevini üstlenmiş, bunların gezilerinde
yanlarında bulunarak İsviçre, İtalya, Fransa, İngiltere ve Mısır’ı dolaş-
mış, bazı Avrupalı şarkiyatçılarla tanışma fırsatı bulmuştur. Duyûn-i

NEF’Î’NİN TUHFETU’L-UŞŞÂK ADLI FARSÇA KASİDESİ
PROF. DR. MEHMET KANAR 
ÖZ
Hiciv ve kasideleriyle ünlü divan şairi Nefî, XVII. yüzyılın önde gelen
şairlerindendir. 980/1572 yılında Erzurum’un Hasankale kasabasında
dünyaya gelmiş, orada bir müddet öğrenim gördükten sonra İstanbul'a
gitmiş, Dördüncü Murad'ın teveccühünü kazanmış ve bazı önemli gö-
revlerde bulunmuştur. Yakın dostları dâhil insanları rencide edecek derecede
sövgüye varan hicivler yazmaktan geri durmayan şairin hırçın
kişiliği ve davranışları, özellikle sınır tanımayan yergileri gözden düş-
mesine ve devlet adamlarının hedefi durumuna gelmesine yol açmıştır.
1044/1635 yılında çok etkili hicivleri yüzünden boğdurulmuş ve cesedi
denize atılmıştır. Nef'i'nin şiir kudreti çok yüksektir. Farsça şiirlerinde
oldukça güçlüdür. Bu dildeki manzumelerini ayrı bir divan halinde toplamıştır.
“Tuhfetü'l-uşşak” kasidesi bir İran edebiyatının birçok büyük

DOĞU ESİNTİLERİ
İRANOLOJİ, FARS DİLİ VE EDEBİYATI ARAŞTIRMALARI DERGİSİ
A JOURNAL OF IRANOLOGY STUDIES
Sayı/Issue: 5, 2016/7
ERZURUM 2016


DOĞU ESİNTİLERİ
A Journal of Oriental Studies
Sayı/Issue: 5, 2016/7
Yılda İki Kez Yayımlanan Uluslararası Hakemli Dergi
Sahibi ve Yazı İşleri Müdürü (Owner And Managing Editor)
Prof. Dr. Nimet YILDIRIM
Yayın Kurulu (Editorial Board)
Prof. Dr. Nimet YILDIRIM
Prof. Dr. Veyis DEĞİRMENÇAY
Doç.Dr. Rahim KOOSHESH
Doç. Dr. Saber EMAMİ
Yrd. Doç. Dr. Asuman GÖKHAN
Hasan-i DİDBÂN
Hamid ZAMANLU
Arş. Gör. Pelin Seval ÇAĞLAYAN
Arş. Gör. Deniz ERÇAVUŞ
Arş. Gör. Esengül UZUNOĞLU
Editör Yardımcısı (Assistant Editor)
Arş. Gör. Pelin Seval ÇAĞLAYAN
Doğu Esintileri İran İslam Cumhuriyeti Erzurum Kültür Ataşeli-
ği’nin desteğiyle yayınlanmaktadır.
YAZIŞMA ADRESİ (Correspondence)
Prof. Dr. Nimet YILDIRIM
Atatürk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi
Fars Dili ve Edebiyatı Bölümü 25240 ERZURUM
E-posta Adresi
doguesintileri@outlook.com