درس اوّل (Ders-i Evvel)


***Dil Bilgisi***

* Farsça, Arap alfabesi ile yazılmakta olup bu alfabeye ilaveten şu harflere sahiptir: ژ چ پ گ yani g, p, ç ve j.

* Farsça'da toplam 32 harf vardır. ث ح ذ ص ض ط ظ ع غ harflerinin telaffuzu Arapça'da olduğu gibi mahreçli olmayıp bizdeki gibi sadedir. Örneğin ث س ص harflerinin hepsi aynı 's' harfine denk gelir. غ harfi yerine göre g veya ğ olarak telaffuz edilir. خ harfi ise aynen Arapça'da olduğu gibi okunur.

* Farsça'da Türkçe'deki ı, ö ve ü sesleri yoktur.

* Zamirlerde ve fiillerde cinsiyet ayrımı yoktur. Türkçe'deki gibi cümlenin akışından, siyâk ve sibâk'tan anlaşılır.

* Cümlenin öğelerinin dizilişi bizdeki gibi Özne+Nesne+Yüklem'dir. Özne fiilde gizli olup açıkça cümlenin başında zikredilmeyebilir. Örnek: كتابرا بمن داد('Kitabrâ be-men dâd' yani (O,) Kitabı bana verdi.)

* Türkçe'de fiillerin sonuna eklenen -mak, -mek ekleri yerine Farsça'da da دن , تن ekleri vardır. خوردن (hurden 'ye-mek') ve رفتن (raften 'git-mek') gibi.

***Kelime Hazinesi***

آب âb: su
بال bâl: kanat. Merhum şair ve mütefekkir İkbal'in eserlerinden biri de 'Bâl-i Cibrîl ' (Cebrail'in Kanadı) 'dir.
مار mâr: yılan. Şahmâran efsanesi vardır; yani 'Yılanların lideri'.
؛ باد bâd: yel.
روز rûz: gün
؛ تيع tiğ: diken. Biz de elişi yaparken kullanılan alete tığ diyoruz.
خواب hâb: uyku. Geceleyin hepimiz bu hapı yutarız
؛ راه râh: yol
؛ اسب esb: at
ميخ mıh: çivi. Anadolu'da bu kelimeyi büyük çivi anlamında kullanmaktayız.
داغ dâğ: sıcak. 'Dağlamak' fiilini kullanırız.

**********************************خدا حافظ (Hoda Hafız* ) *********************

* Günlük dilde kısaca 'Hodâfız' diye de söylenen bu ibare bizdeki 'Allah'a emanet ol/olun!'un karşılığı olup 'Tanrı koruyandır/korur.' gibi anlamlara gelir.