درس سوّم (Ders-i Sevvom)



***Dil Bilgisi***

* İsimlerde marife/nekre (Belirli olma/olmama) hali

* Arapça ve İngilizce'den farklı ama tıpkı Türkçe'de olduğu gibi Farsça'da belirlilik ifade etmek için bir ek/edat kullanılmayıp özne ya da nesne yalın olarak kullanılır. Belli bir kitaptan bahsediliyorsa كتاب denilir.

* Belli olmayan, herhangi bir şeyden bahsederken de kelimenin sonuna ى (î) eklenir. Örneğin كتابى (kitâbî yani ' herhangi bir kitap'). Bu kuralın bazı istisnaları vardır.

a) Eğer kelimenin sonu önündeki 'e' sesini takip eden 'sessiz هاء' ile bitiyorsa ى yazılmayıp هاء nın üzerine hemze (ء) konur. Örneğin پنجره (pencera- pencere) kelimesinde durum böyledir: پنجرۀ (pencerai).

b) ى ile biten kelimelere bu belirsizlik ifade eden ى eklenmez. Bu şekildeki bir kelimenin belirli mi yoksa belirli olmayan nesneyi kastedildiği akıştan (siyâk ve sibâk'tan) çıkarılır. صندلی (sandelî-sandalye) gibi.

c) Eğer kelime med harfi olan harekesiz elif (ا)ve ya vav (و) ile bitiyorsa kelimenin sonuna ئ (î) eklenir. پا (pâ- ayak), پائ ve پارو (pâru- tahta kürek), پاروئ gibi.

İki veya daha fazla isim birlikte kullanıldığı zaman en son gelen ismin sonuna ى (î) getirilmesi hepsinin belirli olmadığını göstermeye yeterlidir. Örneğin كتاب و مدادی بمن داد (Kitâb u midâdî be-men dâd- Bana bir kitap ve bir kurşun kalem verdi.)

* Belirli olan bir şey dolaysız olarak kastedilen nesne ise kelimenin sonuna را (râ) eklenir. كتابرا بمن داد ('Kitâbrâ be-men dâd' yani (O,) Kitabı bana verdi.) cümlesindeki gibi. Eğer birden fazla belirli şey dolaysız olarak nesne ise o zaman را (râ) yı sadece en sondaki kelimeye bitiştirmek yeterlidir. مداد و كتابرا بمن داد ('Midâd u kitâbrâ be-men dâd' yani 'Kurşun kalem ve kitabı bana verdi.') cümlesinde görüldüğü gibi.

Kişi zamirleri da dolaylı olmayan/direkt nesne olduklarında را (râ) ekini alırlar. من (men- ben) 'e را (râ) eklenince ن düşer: مرا (mera- beni). تو (to- sen) de (râ) ekini alınca و düşer ve ترا (torâ- seni) olur.

***Kelime Hazinesi***

درخت (diraht) ağaç
بيد (bîd) söğüt
پاك (pâk) temiz
پير (pîr) yaşlı
پول (pûl) para Parasız pulsuz kalmak deyiminde iki kere parasız kalınıyor demek.
گربه (gurbe) kedi Kedileri çok severim. İşte bu da İran kedisi yani Gurbe-i İranî'nin sitesi: www.gorbeirani.com )
شاد (şâd) mutlu Bu vatan uğruna canlarını feda eden gavur eline bırakmayan şehitlerimizin ruhu şâd olsun.
افتاب ، خورشيد (hurşîd, âfitâb) güneş
ماه (mâh) ay
شب (şeb) gece
ذره بين (zerehbîn) büyüteç
ناديده (nâdîde) görülmeyen
ناگهان (nâgehân) ansızın (zaman zarfı)
زنده (zinde) canlı, hayatta olan Buradan yola çıkarsak hepimiz birer zinde gücüz .
مرده (murde) ölü, cansız
مرگ (merg) ölüm İran İslam Devriminin sloganlarından birisi de şudur: مرگ بر امريكا (Merg ber Emrîka yani Amerika'ya ölüm!)
مرغ (murg) kuş سی مرغ (Si murg yani otuz kuş.)
سيب (sîb) elma