İRAN'DAKİ KAŞKAY TÜRKLERİ*

İRAN'DAKİ KAŞKAY TÜRKLERİ*
DR. MUHİTTİN ÇELİK
İran, tarih boyunca göç eden kavimlerin güzergahı olmuştur. Bundan dolayı
da göç eden kavimler, ülkenin tarihi, iktisadi, sosyal ve kültürel hareketlerinin
temel unsurunu teşkil ederler. Bu kavimlerin başında da Türkler gelir.
Türkler, X. yüzyıla kadar Altaylardan Hazar ve Karadeniz'in kuzeyine kadar,
hatta Orta Avrupa ve Balkanlara doğru hareket etmişlerdir. İslamiyetin kabulü
ve Hz. Ömer'in 642'de Sasani İmparatorluğunu ortadan kaldınnası, daha sonra
da (999) Karahanlılar'ın son kuvvetli İran devletini (Samanoğulları) yıkmasıyla
İran.toprakları Türklere açılmıştır.
Bugün İran nüfusunun yaklaşık %40'ını Türkler oluşturur. Bunlardan (Azeri
Kaşkay, Afşar, Karapapak, KengürıÜ, Türkmen, Kaçar, Hamse vb.) Azeriler (20
milyonla) birinci sırayı almaktadır. AzerIlerden sonra, ikincİ önemli Türk topluluk Fars bölgesinde kesif halde bulunan Kaşkaylar'dır.
Kaşkay Türkleri, İran'ın Fars bölgesinde kışlak ve yaylak göçebeliği yaparak, hayvancılıkla uğraşmaktadırlar. Günümüzde çeşitli ekonomik, siyasi ve
coğrafi sebeplerle yerleşik hayata geçenler varsa da, yaylak ve kışlak göçebeli-
ğİ hiilii devam etmektedir. Ancak her geçen gün göçebelikten yerleşik hayata ge-
çiş hızlanmaktadır. Bunun sonucu olarak hem gelenek ve görenekleri, hem de
dilleri gün geçtikçe unutulmaya yüz tutmaktadır. Ayrıca Kaşkay Türkçesiyle yazılan kısıtlı eserler de kaybolup gitmektedir. Gerek okuma ve yazma oranının az
olması ve gerekse verilen eserlerin basılıp yayımlanmaması / yayımlanamaması, bir kültürün yok olmasına zemin hazırlamaktadır.
1890 yılı itibarıyla Kaşkayların nüfusu 25 bin aile (yaklaşık 150 bin) olarak
gösterilmiştir.I i. Dünya Savaşı'na rastlayan yıllara ait Türk kaynaklarında Kaş­
kayların nüfusu 350 bin olarak gösterilmiştir. 2 700-800 bin olarak gösterenler de
* Kafkas Üniversitesi i. Milli Kafkas Sempozyumu'nda (29 Ekim 1995) tebliğ olarak sunulmuştur.
I T.E.lbrahim (Şahin), Gaşgaylar, Bakü 1988, s. 41.
2 Türk Yurdu, yıl 132711328, ı. i 06-1 i i.
Dr. Muhittin Çelik 205
vardır. 3 Bazı kaynaklarda da 6,4 milyon gösterilmiştir. 4 Günümüzde 2 milyon
civarında olduğunu tahmin ettiğimiz Kaşkaylar, kendi iktisadi ve kültürel faaliyetleriyle sadece Fars bölgesini değil, aynı zamanda ülkenin birçok bölgesini de
etkileri altına almışlardır.
Kaşkay isminin menşei hakkında değişik görüşler mevcuttur. Bu görüşlerden
bazıları şunlardır:
ı. Dr. Haşmetullah Tabibi, David C. Morisden'e dayanarak, "Kaşkay" isminin ilk defa Cini Ağa Kaşkaf (Ağa Kaşkaf) soyadlı Şah Abbas'ın hükümetinde
makam sahibi bir şahıstan aldığını belirtir.5
2. Bartold (İran uzmanı)'a göre "kaşkay" ismi "alnı beyaz at" anlamına gelmektedir. Ayrıca W. Radloff lügatinde "Kaşka", "alnı beyaz lekeli at" manasındadır. Yani alnı beyaz lekeli atlara bindikleri için, bugüne kadar "Kaşkaylar"
olarak anılagelmişlerdir. 6
3. Bazı araştırmacılar, I}.aşl}ai ( ), ve "I}.açl}ai (
arasındaki benzerlikten yola çıkarak, Türk dilinde "çaç- (
) kelimeleri
)" kelimesinin "firar etmek, kaçmak" manasına geldiğini savunmuştur. Kaşkayların Moğolistan ve Türkistan'dan kaçtıklarını iddia ederler. Kaşkayların; Cengiz'in ordusundan ve yağmasından kaçarak bu topraklara geldiği görüşündedirler. 7
4. "Kaşkay" kelimesi geçmişte politik olarak birleşmiş ve aynı kültürel özellikleri paylaşmaya devam eden değişik kökenli kişi ve gruplar için kullanılır. 8
5. Melik Mansur Han, yukarıdaki görüşleri reddederek, "kaşkay" isminin
"kaş" (hayvan barınağı, sağlam, kaya gibi) kelimesinden geldiğini iddia etmektedir.9
"Kaşkay" ismi gibi Kaşkayların İran'a ne zaman ve ne sebeple geldikleri hususunda da farklı görüşler ileri sürülmüştür:
Doç. Dr. Mehmet Saray, Atatürk ve Türk Dünyası, ıst. 1988, s. 192.
4 Celillettin Yücel, DiŞ Türkler, ıst. 1976, s. 85
5 Haşmetullah Tabibı, Camiu'ş-ŞinQsi ve Merdumanaşi, ilat ve Aşayir, Tahran 1992, s. 328.
6 B: Kemal Yeşilbursa, TK yıl xxvı, sayı 299 (Mart 1988), s. 164.
7 Haşmetullah Tabibı, a.g.e., s. 3 12.
8 Müslümün Halklar Ansiklopedisi, c. IL., ıst. 1991, s. 77.
9 Melik Mansur Han Savleddevlei Kaşkaı, Merhum Savletüddevle'nin ikinci oğludur. (ısmail Han-ı Kaş­
kal) Kaşkay Ili' nin meşhur ilham, Ekim 1994 yılında Tahran'da yaptığımız Röportaj'da.
206 Iran 'daki Kaşkay Türkleri
ı. V, Minorsky, Kaşkayların esas kütlesinin Moğol devrinden önce, Selçuklular devrinde buralara yerleştirilmiş olduklarını belirtmektedir. Lo
2, Mehmet Saray, Kaşkayların Moğollar devrinde Doğu Türkistan'dan göçerek İran' a gelip yerleştikleri görüşündedir. 11
3. Mesut Keyhan, isimleri dolayısıyla Kaşgar'dan geldiklerini belirterek,
Kaşkayların Nadir Şah (1688-1747) tarafından İran'a göç ve iskanları (Halacistan'da daha sonra Fas'a) hakkındaki rivayetleri kaydeder. 12
4. Maria Therese, Kaşkayların Akkoyunluların soyundan geldiğini, Erdebil
çevresinde bir süre oturduktan sonra, XVI. yüzyılın ilkyarısında Şah İsmail'in
tekli11 üzerine Fars eyaletine gelip yerleştiklerini belirtir. 13
5. Bu konuda araştırma yapan Melik Mansur Han (Savletiiddovle), kendi atalarından kalan senet ve delillere dayanarak Kaşkayların, İslam sonrası İran'a gelen, buhranh dönemin Türkleri olduklarını ve Horasan'dan Sistan'a ve, Kirman
yolundan Fars bölgesine geldikleıini savunmaktadır. Daha sonraları isc güneyden yavaş yavaş kuzeye doğru Bahtiyari ve mücaviri olan Acem Irakı l4'na yerleştiklerini hatta Zencan taraflarına kadar gittiklerini belirtmiştir.
Sonuç olarak Kaşkay Türklerinin bugünkü nüfusları 1,5 milyondan az değildir. Kaşkay ismini de büyük bir ihtimalle "kaşka" (alnı beyaz at veya binek hayvanı) kelimesinden almışlardır.
Kaşkayların bir ara ne zaman ve ne sebeple geldikleri hususunda da kesin bir
bilgiye sahip değiliz. Ancakbugün bulundukları yere en az 700-800 yıl önce geldikleri bilinmektedir. Daha önceleri de uzun hir süre Kafkas hölgesinde kaldıkları (Azericenin büyük tesiri de hunu doğrular mahiyettedir) konusunda bilgiler
mevcuttur. Daha sonraki dönemlerde asıl Kaşkay birliğine çeşitli Türk oymaklarının karıştığı da muhtemeldir.
LO V. Minorsky, "Halac Türk Diyalekti", T.JJ.E. f)er!{isi, c. ıv, sayı 1-2 (ıst. 1950), s. 103.
i i Mehmet Saray, a.!{.e., s. 192.
12 Mcs'ud Keyhan, Coğrafya-yı Mufcıssa[-ı Iran, co ıı. Tahran 1932, s. 78.
13 Maria Thercse Ullens de Schooten, umls oftlte MOllfıtains, Soııtlıem Persia and tlte Kaslıkai tribe, Lond.
1956. s. 53.
14 Acenı [rakı, aşağıdaki şehirleri içine alan bir bölgedir: Erak, Teli'iş, Aştiyan, Halacistan, Save, Buin, Zehra ve çevresi.
Dr. Muhillin Çelik 207
Kaşkayıarın yaşadığı coğrafi bölge
Kaşkayların bugün yaşadığı bölgenin son zamanlara kadar resmı adı İl-i Kaş­
kai (Kaşkay İli) idi. Fakat bu bölgenin adı daha sonra iran hükümetlerince Fars
bölgesi olarak değiştirildi. Ancak, Kaşkayların yaşadığı bölge MIti halk arasında il-i Kaşkai olarak bilinir. Biz de bu ismi kullanmayı uygun bulduk.
Kaşkay ili, Fars körfezi kıyılarından başlayarak isfahan ve Bahtiyari bölgesinin güneyine kadar varan bir alana yayılmışlardır. Zagros dağlarının birbirine
girmiş yükseklikleri ile Fars Körfezi sahilleri bu ilin sımrlarım çizmektedir. Bölgenin merkezi Şiraz'dır. Şiraz'ı merkez olarak değerlendirdiğimizde, Kaşkayları yaşadıkları yerler itibarıyla üç kısma ayırabiliriz:
ı. Kaşkay yaylak bölgesi: Şiraz'ın kuzeyinden başlayarak Zagros dağlarına
kadar uzamr. Bölge Sipidan, Berucen, Semirom, Abade ve Mordeşt şehirlerini
içine alır.
2. Kaşkay kışıak bölgesi: Şiraz'ın güneyinden başlayarak körfeze kadar
uzanan bölgedir. Lar, Cehrom, Firuzabad, Kazron, Mümesna, Buşehr, Kongan,
Deştsenan şehirlerini içine almaktadır.
3. Orta (merkez) bölge: Şiraz havalisi, Deşt-i Eıjen ve Merudeşt bölgeleridir. 15
Kaşkayların yaşadıkları alan güney - kuzey ve doğu - batı sınırları, İran' da
yaşayan diğer göçebe aşiretlerine nispetle geniş bir alana yayılmıştır.
Kaşkayıarda geleneksel idari yapılanma
Dağınık olan Kaşkaylar 18. yüzyılda Cani Ağa tarafından birleştirilerek bir
Ufuk (aşiret) halini almıştır. Cani Ağa, Kaşkayların ilk "ilham"dır. Onu bu makama Zend Kerim Han (Kerim Ham Zend) tayin etmiştir. Cani Ağa Şahlu oymağına mensup idi. H;
Kaşkay ili'nin genel reisine, (İI+han) "İlham" denir. İlham, hakikatte siyası,
askeri bir lider olup ilin birliği ve bütünlüğünün sembolüdür. ilham kendisine
yardımcı olmak üzere bir "İlbeyi" seçer. Bunun görevi, hükümetin kendi payım
15 Rıza Müstevfi EI·Memaliki.lliKaşkaı. Özel İran İslam Üniversitesi (Basılmış Dr. Tezi), Tahran 1994.
s.9
16 Cengiz Orhonlu, Kaşkaylar. TK, sayı 54, Yıl 5, s. 32.
208 Iran 'daki Kaşkay Türkleri
aldığı vergileri toplamaktır. İlbeyi, aşiretin büyüklerinden olabileceği gibi ço-
ğunlukla İlham'mn kardeşidir.
Tayfa: Kaşkay İli'nin kollanna tayfa denir. Her tayfanın bir idarecisi vardır.
Buna "kelanter/ kalantar" oymak beyi denir. Kelanter İlhım tarafından seçilir.
Bunlar İlhanı'mn yakınlanndan olup birkaç bin haneden oluşan oymaklann baş­
kanıdır.
Gerçekte tayfa bir sosyo-kültürel kurumdur ve ilin genel siyasetinde Kelanterin rolü vardır.
Tire: Her tayfa tirelerden müteşekkildir. Tirelel'in reislerini ve idarecilerini,
ilin merkezi kuvveti olan İlham seçmektedir. Tire de tayfa gibi bir sosyo-kültü-
rel yapıya sahiptir ve "kethüda" denilen Kelanter yardımcılannın idaresinde yö-
netilirler.
Bonku: İhtiyaca göre değişik durumlar gösteren ve siyah çadırlar da yaşayanlann Kaşkay İ1i'nde sahip olduklan unvandır. Oba, bölük, işom diye de isimlendirilen bonkular yurt olarak isimlendirilen yerlerde bulunmaktadır. Bonkunun bütün fertleri bir tiredendir. Bonkulann reisine "aksakallı" (Rişsefid) denir
ve genellikle seçimle belirlenir.
Bile: Kaşkay İli sisteminde "bonku" en son kololarak bilinir. Ancak bazı
bonkularda diğer geri kollara da rastlanmaktadır. Bu geri kollara "bile" denir.
Kaşkaylann Keşkı1li (Büyük ve Küçük Keşkiili) tayfası ve Şordereli (Dere-
şorlu) tayfasında en son "bonku"dur. Fakat Farsimadan tayfası, Amele ve Altı­
bölük (Şeşbloki) tayfalannda en son kolbiledir. 17
İlhanına bağlı olan kelanterler birkaç bin haneden oluşan oymakların başkanıdırlar. İ1hanının kendilerine paylaştırdığı otlaklan onlar da, ı 00 veya 300 hanenin başkanı olan kethüdalara (oba beylerine) paylaştmrlar. Kethüdalann emrinde de 15-20 hanenin başkanı olan aksakallılar (Riş-Şefid) vardır. Onlar da
kendi yönetimlerindeki ailelere bu otlaklan paylaştmrlar. Kaşkaylar, ağustos
ayının sonlanna doğru yaylaktan kışlağa, nisan ayında da yaylaklara çıkarlar.
ı 7 Haşmetullah Tabibr, a.g.e., s. 330-33 ı.
Dr. Muhittin Çelik 209
Kaşkaylardaki bu geleneksel idari yapılanma, aralıksız olarak Rıza Şah'ın
tahta geçmesine (1925-1941) kadar devam etmiştir. 1930 da Kaşkaylar hüki'imetin iskan siyasetine karşı isyan edince silahsızlandınlmak sureti ile yerleştirilmeye teşebbüs edilmiş ve dolayısı ile oymaklann teşkilatı da bozulmuştur. Daha
sonraki yıllarda (1943-1982) kısa aralıklarla bu teşkilat canlandınlmaya çalışılmışsa da başarılı olunamamıştır. Son olarak bu girişim 1982'de Hüsrev Han'ın
Firuzabad'da idam edilmesiyle son bulmuştur.
Günümüzde teşkilatlan bozulmuş olan Kaşkay Türkleri, konar-göçer hayat
tarzlarını tüm zorluklara rağmen sürdürmektedirler. Ancak gün geçtikçe yerleşik
hayata geçiş hazırlanmıştır.
Temel Kaşkay tayfaları ve tireleri
Kaşkaylann boylan ve oymaklan hakkında kaynaklarda farklı rakamlar verilmiştir:
Fesaı Farsname adlı eserinde, 66 boy ve oymağın adını kaydetmiştir. i 8 Razmara, 27 boy ve 190 oymak olarak göstermektedir. 19 Behmenbeği, Kaşkayların
5 boy ve 138 oymağını eserine kaydetmiştir. 2o Kaşkaylann temel tayfalanm ve
tirelerinin bazılanm şöylece sıralamak mümkündür:
ı. Şordereli (Dereşorlu) Tayfası: 30-35 tire ve 3000 aileden ibarettir. Tirelerden bazılan şunlardır: Karahanlı, Telebazlı, Hacımemedli, Hacıdeveli, Çartalı, Hayratlı, Kerimli, Hudaverdili, Canbazlı, Bulverdi (Ebiverdi) vb.
2. Şeşbluki (Altıbölüklü) Tayfası: 25 tire ve.3000 aileden ibarettir. Tirelerinden bazılan şunlardır: Germi, Cereyanlı (Ceylanlı), Heybetli, Seferli, Karayarlı, Dokkuzlu, Kadirli, Arapşarnlı, İslarnlı, Alemdarlı vb.
3. Amele Tayfası: 40-45 tire, 2000 aileden ibarettir. Tirelerinden bazılan
şunlardır: Ardkapan, Siyah Külahlı, Behmenbeyli, Sekkizli, Corkani (Cürkani),
Nökerbab, Gizli, Demir çomaklı, Çobanlı, Karakanlı, Küçük Caferbeyli, Tayyibi vb.
LS M.H. Fesaı, Farsname-yi NaSIl't, c.I1, Tahran 1313, s. 313.
19 Ali Razmara, Coğrafya-yı Nizamiye iran, Fars, s. i 15-1 LS.
20 M.B. Behmenbegi, Örfve Adet der-Aşairi Fars, s. 53.
2JO iran 'daki Kaşkay Türkleri
4. Keşkı1li (Büyük ve Küçük Keşkı1li) Tayfası: 40-45 tire, 2000 aileden
ibarettir. Tirelerinden bazıları şunlardır: Pizkani, Arıhlı, Beyveli, Türki', Ferhadlı, Göçerli, Bollı (Bolulu), Keremli, Alibendli, Filbendli vb.
5. Farsimedan (Farsimedan=Farsça bilmeyen) Tayfası: 10-15 tire, 2000
aileden ibarettir. Tirelerinden bazıları şunlardır: Kelili, Doğanlı, Kırımşanlı,
Meybani, Yandıranlı, Kozanlı, Kasımlı vb.
6. Safahani Tayfası: 10 tire, 400-500 aileden ibarettir. Tirelerinden bazıları
şunlardır: Gürcülü, Kızıllı, Hi.irmüzi, Zilan, Gülzarlı vb.
Şordereli'ler cins atlar yetiştirmekle, Keşküli tayfası en iyi ve en güzel halı
ve kilimleriyle tamnmaktadırlar. Amele oymağı ise, doğrudan İlham'na bağlı
olup, onun hizmetinde çalışır.
Bunların dışında tireleri olmayan (Rahimi, Memedi, Büyük Caferbeyli vb.
gibi) tayfalar da mevcuttur. Bazıları da (Alibeğlü, Şehvand, Liravi gibi) yerleşik
hayata geçerek dillerini ve dinamiklerini unutmuştur.
Kaşkaylar, Türklerin Oğuz boyundan olup, Türk gelenek ve göreneklerini
günümüze kadar en iyi şekilde muhafaza eden önemli bir Türk unsurudur. Çe-
şitli dönemlerde İran iç siyasetinde söz sahibi olmuşlardır. Bunun için de merkezi hükümet için sürekli "potansiyel tehlike" olarak görülmüşlerdir. Göçer-konar bir hayat yaşadıkları için asimile edilmeleri mümkün olmamıştır. Bu sebeple Kaşkaylar değişik zamanlarda yerleşik hayata zorlanmışlardır. Bunun sonucunda da büyük maddi ve manevi zararlara uğramışlardır.
Günümüzde Kaşkaylar, gerek merkezi hükümetin ve gerekse ekonomik şartların zorlanmasıyla yerleşik hayata geçmek mecburiyetinde kalmaktadırlar. Yer-
1eşik hayata geçmeleri de kısa bir süre sonra eriyip gitmelerine sebep olacaktır.
Kaşkayların yazılı bir tarihleri yoktur. Kaşkaylar ile ilgili araştırmalara zaman kaybedilmeden başlanmalıdır. Aksi takdirde bu önemli Türk boyu, dili ve
gelenek ve görenekleri ile birlikte yok olup gidecektir. Kaşkayların yaşadığı bölgeye giderek, bu olumsuz değişimi üzülerek gördük.
Birçok Türk boyu gibi, Kaşkaylar da pek çok acı ve tatlı olayla karşılaşmış­
tır. Okuma ve yazma oranının düşük olması sebebiyle Kaşkay şair ve yazarları-
Dr. Muhittiıı Çelik 2ll
nın ortaya koydukları eserler gerekli ilgiyi görmemiş ve basılıp yayımlanan eserlerin çoğu da kaybolup gitmiştir. Günümüze kadar gelen nadir eserleri ise il fertlerinin şahsi gayretleriyle mümkün olmuştur.
Bu eserlerden biri Novzer Danişur'un Kaşkay İli'nde derlediği Nağmeha-yı
Il-i Kaşkat adlı şiir kitabıdır. 21 Bu eserde yer alan şiirlerden bir tanesini örnek
olarak aşağıya alıyoruz:
BİLİN sİz
Hani laçın hani tarlan hani bliz
Van uçdu gölünizden hilin, siz
Hani gülşen hani gülzôr hani ytiz
Van giddi ilimizden hiliil, siz
Hani koççi ORullartlıın nefesi
Hani daRdan gelen nııvlar sisi
Hani katar giden iler devesi
Göçmez iler çölünizden bilin, siz
Çahuk adlar tir-endôzlar nic olclz
Keylig sesi /wş-ôvôzlar nie oldı
Kaşkaide serv-i nazlar nie oldı
Van giddi, ilimizden hilin, siz
Beli inçe döşi siper cevônüır
Hani şiltil boylı kaşı kenuııılar
Hoşlug geçdi hize ka ldı yamônlar
Yaman geçeı~ halimiizden bi/üZ, siz
Üzgeç 0Rlan şd/uız geçmez göllere,
Adlı olıp dah{{ gidl1lez ilere
Şeyda biilhül arzuludur güllere
Ayrı diişdig getimizden hilin, siz
2 i Novzer Dani~ur Kaşkaı, Naifıııelıa-yı Ili Ka"kaı, Şiraz 1993. s.7.
212
Noldı ingilisden damar çekenler
Noldı eenebiler kanun tökenler
Noldı koşunun çeken koşun bükenler
Katar düşdi belimizden bilin, siz
Elden giddi Kaşkafden vekarı
Hob s(fatı şeea'atı, reftarı
Sadakatı sahavati kirda rı
Varı giddi dilimizden bilin, siz
Hayahuli agur iler görünmez
Vciranlu kaşen çöller görünmez
Keyligli duraeealı yeller görünmez
Varı giddi ilimizden bilin, siz
Sadeligden bir ad u san kalmadı
Sadakatlar giddi iman kalmadı
Gayretlü kişiden nişan kalmadı
Kimlerkapar gulumuzdan bilin, siz
Dağuldug tefrika oldug perişan
Ae u ae kalmuşug sebil ser-gerdan
Arha, halı rakib çohdur gün yaman
Kimse gelmez dalimuzdan bilin, siz
Sıtar çalmaz kaşkafde nekise
ıbrahim toyda kerri ney çalsa
Bakılmazlar Emir Kadı bulunsa
Ramak gidmiş ilimizden bilin, siz
Canunan salılayag Islfim ayım
Iranun torpağını çayum
Hakk virmiş düzedmeg Şaylu payını
Idmeleyer yolumuzdan bilin, siz.
iran 'daki Kaşkay Türkleri
Dr. Muhittin Çelik
Bilinmeyen Kelimeler
ad
adlı ohçı
ad u san
arha
baz
bernov
cevan
damar çekdöş
duraccalı kuş
gul
haya - hul
hoş - avaz
kanun tökkapkeylig
koççi oğul
laçın
nekisa
ramak gidser-gerdan
serv-i naz
sıtar
şahaz
şaylu
şilal boylu
terlan
tir-endaz
toy
at
ok atan atlı.
adı sanı
bir tür dokuma halı
bir kuş ismi
tüfek (Alman tüfeği)
genç,delikanlı
sömürrnek, kan emmek
göğüs
çölde yaşayan bir kuş
kol
vaveyla, çığıItı, çalıp eğlenmeden çıkan gürültü
güzel ses
kanını dökmek
tutmak
keklik
koçyiğit
kuş avlamak için beslenen şahin cinsinde yırtıcı bir kuş
çalgı ustası
kudretten düşmek, güçsüz kalmak
başıboş, avare
servi boylu
bir çalgı aleti
sürünün önünde giden keçi, öncü
Kaşkayların oymaklarından biri
uzun boylu, fıdan boylu
güçlü gagası ve uzun kanatlan olan yırtıcı bir kuş
avcı, ok atan, ateş eden
düğün
213

Konular