Selçuk Üniversitesi/Seljuk University
Edebiyat Fakültesi Dergisi / Joumal of Faculty of Letters
Yıl/ Year: 2009, Sayı/Number: 21, 261-268
Özet
Nevşehir Üniversitesi, Fen- Edebiyat Fakültesi
Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü
omerbayram@neusehir.edu. tr
Türkçenin Oğuz grubu içinde yer alan Azerbaycan Türkçesi ve Anadolu Türkçesi 13.
asırdan sonra farklı dil özellikleri göstenneye başlamışlardır. Bu asırdan sonra birbirinden
ayrılan bu iki lehçe klasik tarzda ürün venneye devam etmiştir. Bu edebi mahsullerde en çok
kullanılan şekil gazeldir. Gazel nazım şeklinin bugünkü formunu almasında Azerbaycanlı
şairlerin önemli rolü olmuştur. Hakanı, Nizamı gibi şairler Farsça yazmış olsalar dcı gazel nazım
şeklinin gelişimine katkıda bulunan Azerbaycanlı şairlerdir. Azerbaycan Türkçesiyle ilk gazel
yazan şair Hasanoğlu'dur. Hasanoğlu nun gazellerine daha sonra pek çok nazire de ycızılrnıştı r.
Bu çalışmada, 13. asırdan 20. asra kadar tespit edebildiğimiz gazel yazan iki yüz civarında şclirin
adlanna yer verilmiştir.
Anahtar Kelimeler: Azerbaycan edebiyatı, klasik edebiyat, şair, gazel.
•
FAMOUS GHAZAL POETS iN CLASSICAL AZERBAYCAN
LITERATURE
Abstract
Azerbaijan Turkish and Anatolian Turkish that are in the Oguz group or Turkish. stcırted
to display different language features after the 13'h centuries. After this cımtury these two
dialects continued to produce in the dassic style pieces of literature. Among those literary
products, the most widely used form is ghazal. Azerbaijani poets have played an importanl role
in shaping the present form of ghazal. Although Azerbaijani poets such as Hakanı and Nirnmi
wrote in Perslan language, they contributed to the development of ghazal fonn. The first ghaza!
poet who wrote in Azerbaljani Turkish is Hasanoglu. Later many "nazire" have been written to
address the ghazals of Hasanoğlu. In this study, names of about two hundred poets have been
given, who wrote ghazals between 13ıh and 20th centrury.
Key Words: Azerbaijan literature, classical literature, poet, ghazal.

Türk dili tarihi açısından bakıldığında Anadolu Türkçesi ile Azerbaycan
Türkçesi, Batı Türkçesi/Oğuz Türkçesi içinde 13. asra kadar farklılaşmadan aynı dil
olarak devam ede gelmiştir. (Köprülü, 1989: 28; Heyet, 2004:13) Bu asırdan
sonra bir dilin iki lehçesi olarak farklılaşma eğilimi gösteren bu iki kolda şair ve
yazarlar kendi dil özelliklerine göre çok sayıda eser vermişlerdir. (Köprülü, 1989:
29)
Gazel nazım şekli, klasik şiir şekilleri içinde Arap, Fars ve Türk şairlerinin
vazgeçemedikleri, hünerlerini en iyi gösterdikleri bir nazım şeklidir. Fuzulı Türkçe
Divanının dibacesindeki kıtasında, gazelin ehemmiyeti üzerinde durmuştur.
(Üzgör, 1990: 278). Arap Edebiyatında kasidelerin bir bölümünü oluşturan gazelin
ilerleyen asırlarda müstakil bir nazım şekli haline gelmesi ve şöhret kazanmasında,
Azerbaycanlı şairlerin önemli rolü vardır. Haluk İpekten, "Gerçek anlamıyla kendi
başına ve mahlas taşıyan bir nazım şekli olarak gazel Selçuklu/ar zamanında
Hakanf~i Şirvanf, Nizamı ve Sa'df tarafından geliştirilmiş ... " (1996:441) der.
Gazel, Hakanı ve Nizamı gibi şairler tarafından işlenmiş ve klasik edebiyatta her
bir beyit bağımsız bir manayı taşıyabilecek dolgunluğa eriştirilmiştir. (Alizade,
1995: 7) Azerbaycan Türkçesi ile yazılmış ilk metin İzzeddin Hasanoğlu'na1 ait
gazellerdir. Fuad Köprülü, İzzeddin Hasanoğlu'na ait sadece bir gazelin elimizde
olduğunu söyler. (Köprülü, 1989: 36) Bunun dışındaki diğer kaynaklar,
Hasanoğlu,nun Azerbaycan Türkçesiyle yazılmış aşağıda matla ve makta beyitleri
verilen iki gazelinin olduğunu nakletmişlerdir. (Seferli-Yusifov, 1982: 140;
Nurioğlu, 1991:27) ..
1
Apardı könlümü bir hoş gemer üz can-feza dilber
Ne dilber dilber-i şahid ne şahid şahid-i server
Hesenoğlu sene gerçi duaçıdır velı sadig
Ne sadig sadig-i bende ne bende bende-i çaker
2
Necesen gel ey yüzü ağım benim
Sen eritdin odlara yağım benim
Bu Hesenoğlu senin bendendürür
Anı redd etme yüzü ağım benim
Ancak Sadettin Nüzhet Ergun (1928:107), İzzeddin Hasanoğlu'na ait
üçüncü bir gazeli tespit etmiştir. Bu gazel daha sonra Azerbaycanlı araştırmacı
Seyran Gayıbov tarafından Azerbaycan'da da neşredilmiştir. Tespit edilen üçüncü
gazelle birlikte biri Farsça olmak üzere Hasanoğlu na ait dört gazel bilinmektedir.
1 Şeyh İzzeddin Hasanoğlu hakkındaki bilgiler daha çok Devletşah Tezkiresine dayanmaktadır. Doğum
tarihi bilinmemektedir. Gerçek adı Şeyh İzzeddin Esfarayini'dir. Kaynaklarda vefat tarihi olarak
1260/1261 zikredilmektedir. Şeyh Cemaleddin l.akir'in mürididir. Azerbaycan Türkçesiyle yazdığı
gazellerde Hasanoğlu, Farsça yazdığı şiirde PQr Hasan mahlasını kullanmıştır.
Klasik Azerbaycan Edebiyatında Me§hur Gazel Şalrleri _____________ _;2=-63
Bu gazellerin birincisinin Azerbaycan Edebiyatında mühim bir yeri vardır. Bu
gazel, yazıldığı tarihten günümüze kadar şairlerin ve Azerbaycan halkının dikkat
merkezinde olmuş, pek çok kimse tarafından ezberlenmiş ve bu gazele
Azerbaycanlı şairler tarafından nazireler yazılmıştır. Bu nazirelerden ikisinin matla
ve makta beyitlerini burada vermeyi uygun gördük.
Möhneti Bakuvi'nin2 naziresi
Ahb din ü dilim elden ki menim bir büt-i azer
Ne azer azer-i hosrov ne hosrov hosrov-i kişver
Gılıbdır Möhnetınin tagetini tag ol mehveş
Ne mehveş mehveş-i Baku ne Baku Baku-yi pürzer
Enberoğlu'nun3 naziresi
Apardı eglimi menden bu gün bir serv-i simin-her
Saçı sünbül halı filfil yanağı gül boyu er'er
Bu dörd nesne ki sevmişdir şikeste Enberin oğlu
Biri izzet biri işret biri ne'met biri dilber
Kronolojik olarak ele alındığında, İzzeddin Hasanoğlu'nun bu gazellerinden
sonra, Klasik Azerbaycan Edebiyatında gazel şairlerinin sayıca arttığına ve yazılan
gazellerin edebi d~ğer bakımından 'Farsça gazellerle yarışır hale. geldiğine şahit
oluruz. Aslında Klasik Azerbaycan Edebiyatında, gazel sahasında, Fuzuli bir
dönüm noktası olarak kabul edilebilir. Böylece, Fuzuli' den önceki gazel şairleri ve
Fuzuli'den sonraki gazel şairleri gibi bir tasnif de yapılabilir. 13. asırda İzzeddin
Hasanoğlu'ndan sonra, 14. asırda Kadı Burhaneddin ve Nesimi; 15. asırda Habibi
ve Kişverı gibi şairler, Fuzulı'yi hazırlayan şairlerdir. Hamid Araslı'nın "Fuzulı
Seleflerinden Kişverı" adlı kitabında (1946), özellikle gazel nazım şekUnin işlenerek
belli bir seviyeye getirilmesinde Kişveri'nin yeri ve önemi ele alınmıştır. Surufı,
Halife T ebrizı, Şahı ve Hakirı mahlaslı şairler Fuzuli ile aynı asırda yaşamış o fan
meşhur Azerbaycanlı şairlerdir. Fuzuli' den sonra ise, 17. asırda Kavsi Tebrizi, Saib
Tebrizi, Şakir Şirvanı Azerbaycan Türkçesiyle gazeller yazmışlardır. Bu asırda,
Azerbaycanlı şairler şiir dili olarak daha çok Farsçayı kullanılmışlardır. Anadili ile
şiir yazan şair sayısı önceki ve sonraki asırlara nispeten daha azdır. 18. asırdan
başlayarak günümüze kadar gelen tarihi süreçte ise pek çok Azerbaycanlı şair
anadilleri ile şiir yazmışlardır. Bunların adları aşağıdaki listede gösterilmiştir.
2 Möhnetl Bakuvt hakkında tek bilgi Ellabbas Müznib'in Azetbaycan Milli İlimler Akademisi, Fuzuli
Adına Elyazmaları Enstitüsünde bulunan arşivindedir. Şair, büyük ihtimalle Hasanoğlu'nun çağdaşıdır. 3 Enberoğlu 14. asırda yaşamıştır. Edebiyat alemince bilinen tek gazeli 1919 yılında Şeki Mescidindeki
elyazmaları arasında bulunmuştur. Şairle ilgili, Süleyman Mümtaz, İngilab ve Medeniyyet dergisinin
1929 tarihli 3. sayısında bir makale neşrebniştir.
Fuad Köprülu, Klasik Azerbaycan Edebiyatı ile Anadolu Sahası Klasik Türk
Edebiyatını şu şekilde mukayese eder: "Azerı edebiyatının , Osmanlı edebiyatına
nazaran, en zengin ve kuvvetli tarafı, halk edebiyatıdır." (Köprülü, 1989: 29) Fuad
Köprülü'nün bu hükmünden, belki Azerbaycan Halk Edebiyatının oldukça inkişaf
etmiş ama Klasik Azerbaycan Edebiyatının , Osmanlı Edebiyatına oranla geri
kalmış olduğu anlaşılabilir.
Azerbaycan Halk Edebiyatı, onlarca farklı türdeki metinleriyle çok zengin bir
birikim ortaya koymuştur. Ancak, en az bunun kadar 13. asırdan 21. asra lmdar
klasik tarzda şiir yazan şairleriyle KJasik Azerbaycan Edebiyatı da kendini ispat
edebilmiştir. Tabii, Osmanlı Devletinin altı asır gibi uzun bir süre hüküm sürmesi,
bu edebiyatın çok sayıda şair yetiştirmesine zemin hazırlamıştır. Zaten klasik
edebiyat böyle istikrarlı ve uzun ömürlü devletlerde kendi çizgisini
. belirleyebilmektedir.
Azerbaycan coğrafyasında kurulan devletlerin Osmanlı Devleti kadar uzun
ömürlü ve istikrarlı olamaması, klasik edebiyat kadar istikrarlı ortamlfüa ihtiyacı
olmayan, hatta idari yönden belirsizlik vakitlerinde kendine daha iyi gelişme
şartları yakalayan halk edebiyatını ön plana çıkannış olabilir. Bununla birlikte,
Azerbaycan Edebiyatı, 13. asırdan günümüze kadar klasik tarza şiir yazan pek çok
şair yetiştinniş ve günümüzde de yetiştinneye devam etmektedir.
Azerbaycan Türkçesi ile gazel nazım şeklinde yazmış şairler şunlardır.
Şairlerin adları ve mahlasları Azerbaycan "Türkçesindeki telaffuzları esas alınanik
yazılmışbr.
1. Hesenoğlu- 13. asır 20. Süruri- 16. asır
2. _Gazi Bürhaneddin- 1344-1398 21. Helife Tebrizt- 16. asır
3. Möhnetı Bakuvı 22. Bedit- 16. asır
4. Enberoğlu- 14. asır 23. Şahı- 16. asır
5. Seyid Eli Gasimi Envar- 1356-1433 24. Hegiri- ?-1586
6. Mirze Cahanşah Hegigi- 1405-1467 25. Gövsı Tebrizı- 17. asır
7. Nesimt- 1369-1417 26. Sadigı Bey Efşar 1533-1602
8. Helilt- ?-1485 27. Nitgı Şirvani- 16. asır
9. Hemidi- 15. asır 28. Ruhi Bağdadi 16. asır
10. Kişver1- 15. asır 29. Saib Tebrizı- 1601-1676
11. Besirı 15. asır 30. Şakir Şirvanı 17. asır
12. Efseheddin Hidayetullah- 15. asır 31. Molla Veli Vidadi- 1709-1809
13. Şah İsmail Hataı- 1486-1524 32. Molla Penah Vagif- 1717-1797
14. Şeyh İbrahim Gülşenı- 1427-1533 33. Mehcur Şirvanı- 18. asır
15. Rehmetı ?-1606 34. Saleh Şirvani 18. asır
16. Hebibı- 1470-1520 35. Heyran Hanım- 18-19. asır
17. Fuzuli- 1494-1556 36. Mehveşı Şinıanı- 19. asır
18. Fezli- ?-1605 37. Sabit Şegag'i- 19. asır
19. Zayei Bağdadi 16. asır 38. Nişat Şiıvani- 18. asır
Klasik Azerbaycan Edebiyatında Meşhur Gazel Şairleri __________________ 265
39. Ağa Mesih Şirvani- 18. asır
40. Sefgulu Bey Garabaği- 1776-
1825
41. Kazım Ağa Salik- 1781-1842
42. Kerim Ağa Fateh- 1782-1857
43. Gasım Bey Zakir- 1784-1857
44. Mirze Bahış Nadim- 1785-1880
45. Mirze Nesrullah Dide- 1797-1870
46. Molla Niyaz Niyazı Ereşli
47. Mirze Şefi Vazeh- 1794-1852
48. Abbasgulu Ağa Bakıhanov Gudsi-
1794-1847
49. Mirze Feteli Ahundzade- 1812-1878
50. Mirze Mehdi Naci- 1805-1883
51. Mirze İsmayıl Gasir- 1805-1900
52. Mirze Bağır-
53. Nüsreteli Nüsret Erdebilı-
54. Ebülgasim Nebatı- 1800-1860
55. Mir Hemze Nigarı- 1815-1885
56. İbrahim Gudsi Gencevı 1815-1865
57. Gafar Ragib- 1818-1892
58. Mehemmedteği Gumrı 1819 1891
59. İskender Ağa Şair-
60. Mehemmedeli Mehfi-1821-1892
61. Mirze Hesen Garabaği
62. Mustafa Ağa Nasir- 1824-1873
63. HacıRehim Vehid1- 19. asır
64. Elekber Gafil- 1818-1891
65. Molla Abbas Şö le- 1829-1899
66. Molla Ağa Bihud- 1830-1892
67. Ebulhesen Raci- 1831-1875
68. Mir Möhsün Newab- 1833-1919
69. Hidayet Hakt- 1833-1903
70. Mirze Nesrullah Bahar Şiıvani 1834-
1883
71. Seyid Ezim Şirvant 1835-1888
72. İbrahim Bey Azer- 1835-1885
73. Mirze Eliesger Növres- 1836-1911
74. Hurşidbanu Natevan- 1837-1897
75. Abdulla Bey Asi- 1841-1874
76. Mirze Rehim Fena- 1841-1931
77. İsmayıl Bey Nakam- 1841-1906
78. Fatma Hanım Kemine- 1841-1898
79. Ebülhesen Vagif- 1845-1914
80. Ebülehed Zelil- 1845-1907
81. Mirze Elihan Le'li- 1845-1907
82. İsmayıl Bezmi- 1846-1888
83. Heseneli Han Garadaği 1847-1929
84. Ağababa Zühurı- 1848-1895
85. Şahnigar Hanım Rencur- 1850-1899
86. Mirze İsa Heyali- 1850-1917
87. Mirze Mehemmedhesen Nale- 1850-1917
88. İsa Ziyayi Erdebilı- 1850-?
89. Ağadadaş Süreyya- 1850-1900
90. Mehemmed Sefa- 1851-1876
91. Mehemmed Hideci- 1853-1928
92. Mirze Yusif Zikrı Erdebili- 1855-1890
93. Ağaeli Bey Naseh- 1856-1914
94. Sadig Sidgi Hesenzade- 1857-?
95. Yagub Edib- 1858-?
96. İbrahim Heli! Dodun- 1860-1900
•97, Mehemmed Hüseyn Rüsva- ?-1858 ·-
. 98. Meşedi Mirze Ce'fer- 19. asır
99. Meşedi Eyyub Baki- 1866-1909
100. Mehemmed Şememdüz 1867-1899
101. Ebdulxalig Ragi- 1868-?
102. İbrahim Zülalı- 1869-1903
103. Mehemmed Bağır Halhalı- 1834-1898
104. Mir Mehdi Mir Haşimoğlu Hezan1- ?-1898
105. Molla Mehemmed Hüzni- 19. asır
106. Vaiz Şirvanı 19. asır
107. Mehemmed Emin Dilsuz- 19-20. sır
108. Meşedi Es'ed- 19. asır
109. Eşref Nezerli- 19-20. asır
110. Endelib Garacadaği- 19. ır
111. Molla Gasım Zakir- 19. asır
112. Fazil Han Şeyda- 19. asır
113. Mehemmed Zöv 19. ~sır
114. Molla Hüseyn Sabit- 19. sır
115. Mirze Hüseyn Salar- ?-1876
116. Miryehya Müzter Tebrizı 19. ası r
266 Ömer BAYRAM
117. Mücrim Kerim Vardanı- 19. asır 153. Ağakerim Salik- 1849-1910
118. Mirze Ehmed Pürgem- 19. asır 154. Hacı Rıca Serraf- 1853-1907
119. Mirze Mehemmed Fedat- 19. asır 155. Mirze Ebdülhalig Yusif- 1853-1924
120. Mirze Sadig Fanı- ?-1839 156. Memmedtagi Sidgi- 1854-1903
121. Mehemmed Ağa Cürmı- 19. asır 157. Ebdülhalig Cenneti- 1855-1931
122. Abdürrehman Ağa Şair- 19. asır 158. Ebdülhemid Mina- 1855-1926
123. Mustafa Ağa Şuhı- ?-1895 159. Mehemmed Bigelem- 1860-1930
124. Mehdi bey Şegagi 19. asır 160. Mirze Elekber Sabir- 1862-1911
125. Mirze Mehdi Şükuhı- 1829-1896 161. İbrahim Tahir Musayev- 1862-1943
126. Mehemmed Bey Aşig- ?-1861 162. Mirze Abbas Şahin- 1862-1909
127. Mehflmmed Helife Aciz- 19. asır 163. Mikayı! Seydi- 1862-1916
128. Asef Lemberanı- 19. asır 164. Mehemmed Bülbül- 1863-1918
129. Mirze Şefi Nazim Erdebili- 19. asır 165. Atababa Hicrı- 1863-1922
130. Molla Gedir Naci- 19. asır 166. Ağadadaş Münirı- 1863-1940
167. Meşedi Azer Mecidoğlu İmameliyev-
131. Zeynelabidin Sageri- ?-1826 1870-1951
132. Gasımbey Ağabeyoğlu Zakir Sanı- ?-
1897 168. Ha im Bey Sagib- 1870-1931
133. Mirze Ağarehim Gudsı- 19. asır 169. Novruz Ağayev Neyyir- 1870-1948
134. Mehdigulu Han Vefa- 19. asır 170. Mirze Eli Mö'cüz- 1873-1934
135. Ziba Hanım Le lı- 19. asır 171. Eliheyder Asef- 1874-1930
136. Şems Garabaği ?-1902 · • 172. Hacıeli Perişan- 1876-1944
137. Mirze Hadi Sabit- 19. asır 173. Mehemmedeli Sefvet- 1878-?
138. Gemerbeyim Vezirova Şeyda- ?-1938 174. Mehemmed Hadi- 1879-1920
175. Eliağa Mehemmedoğlu Şergı- 1879-
139. Ağahüseyn Arif- 1805-? 1939
140. Molla Fettah Sehbaı- 1813-1898 176. Semed Mensur- 1879-1927
14L Mirze Ebdülhesen Şehid- 1816-1884 177. Dadaş Vasif- 1880-1960
142 .. İsmayıl Keblegasımoğlu Mehzun-
1821-1894 178. Eliağa Bibak- 1880-1936
143. Mirze Mehemmedeli Bineva- 1822-
1892 179. Mirhesen Münsif- 1881-1934
144. Mirze Möhsün Heyali- 1824-1904 180. Abdulla Şaig 1881-1959
181. Eliabbas Mütelliboğlu Müznib- 1882-
145. Hüseyngulu Şurı- 1826-1894 1938
146. Hesen Gara Hadi- 1826-1900 182. Hüseyn Cavid- 1882-1944
147. Mirze Semender- 1826-1919 183. Bedreddin Seyidzade- 1882-1945
148. Mirze Ebdülhesib Gudsı- 1828-1908 184. Mehemmed Kazım Pertöv- 1883-?
149. Molla Abbas Cavanşir 1831-1880 185. Faiz Göyçayı- 1888-1938
186. Mirzağa Hacıbabaoğlu Novruzzade-
150. Mirze Mehemmed Katib- 1833-1888 1890-1969
151. İskender Rüstembeyov- 1845-1918 187. Mehemmedeli Şefa1- 1890-1967
152. Meşedi Ebdül Şahin- 1849-1900 188. Eli Fitret- 1890- 1948
Klasik Azerbaycan Edebiyatında Meşhur Gazel Şair/eri ____________ ----==.267
189. Hesen Seyyar- 1891-1936 202. Bebir Memmedzade- 1914-1942
203. Sefa Cahangiroğlu Nebiyev-
190. İbrahim Zakir- 1891-1971 1916-1960
191. Meşedi Hanım Leyla- 1892-1912 204. Abbasgulu Cövher- 1919-1938
192. Seyid Mehemmed Rıza Mirzade
Eşgi- 1893-1924
193. Elağa Vahid- 1894-1965
194. Semed Vurğun- 1906-1956
195. Süleyman Rüstem- 1906-1989
196. Mirmehdi Hesenoğlu Seyidzade-
1907-1976
197. Mikayı! Müşfig-1908-1937
198. Bcğırov Cavad Feramezoğlu-
1908-1974
199. Mirvarid Dilbazi- 1912- 2001
200. Hemze Sefa- 1913-1947
201. Memmedkazım Şogi- 1913-1982
205. Hebibov Seyidağa- 1919-1987
206. Balaş Azeroğlu- 1921-
207. Hedice Hesenova- 1923-
208. İsmayıl Gehremenoğlu Ceferpur-
1925-1977
209. Ebülfezl Hüseynı~ 1925-1988
210. Behtiyar Vahabzade- 1925-2009
211. Böyükağa Hüseynov- 1926-1983
212. Gabi! İmamverdiyev- 1926~2007
213. Şahin Fazil- 1940-
Bu şairlerden başka 1900'lü yıllardan başlayarak edebi meclislerin
bünyesinde hem aruz hem de hece vezniyle yazan Azerbaycanlı şairler de vardır.
Bu şairlerle ilgili bilgiler bu makalenin dışında tutulmuştur.
Sonuç olarak, bu çalışmada, Kİasik Azerbaycan edebiyab kapsamında g~el
yazmış şairlerin adlan, mahlasları ve yaşadıkları dönem bir liste şeklinde verilmiş
ve bu makalenin, bundan sonra Klasik Azerbaycan edebiyah ile ilgili yapılacak
. çahşmalara yol göstermesi· amaçlanmıştır.
KAYNAKÇA
ARASLI, Hamid, (1946), Füzulı Seleflerinden Kişuerı, Bakı: Nizami Adına
Edebiyyat ve Dil İnstitutunun Eserleri 1. Cild.
ELİZADE, Samet, (1995), Şah Beytler, Bakı: Azerbaycan Dövlet Neşriyyatı.
ERGUN, Sadettin Nüzhet, (1928, Nisan), "Hasan Oğlı ve Yeni Bir Gazeli", Milli
Mecmua, C.IX, S. 107.
FERZELİYEV, Şahin Fazil, (2006), Tezkire-yi Şahin, Bakı: MBM Neşriyyatı.
HEYET, Cevat, (2009.03.30), "Azerbaycan'ın Türkleşmesi ve Azerbaycan
Türkçesinin Teşekkülü", http://mtad.humanity.ankara.edu. tr/l-
1_Kasim2004/02 _ CTAD _ 1-1 _ CHeyet. pdf, (2004.11.07).
İPEKTEN, Haluk, (1996), "Gazel", Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, C.
13, İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı İslam Araştırmaları Merkezi yayınları.
KÖPRÜLÜ, M. Fuad, (1989), Edebiyat Araştırmaları 2, İstanbul: Ötüken Neşriyat.
Kültür Bakanlığı, (1993), BQ§langıcından Günümüze Kadar Türkiye Dışındaki
Türk Edebiyatları Antolojisi, C. 2-3-41 Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
NURİOGLU, Memmed (1991), Azerbaycan Gezelleri, Bakı: Azerbaycan Dövlet
N~şriyyatı.
SEFERLİ, Elyar-YUSİFOV, Helil, (1982), Gedim ue Orta Esrler Azerbaycan
Edebiyyatı, Bakı: Maarif Neşriyyatı.
ÜZGÖR, Tahir, (1990), Türkçe Diuan Dibace/eri, Ankara: Kültür Bakanlığı
Yayınları.
•