ÜSTÜNER
DİVAN ŞİİRİNDE TASAVVUF (14. VE 15. YY. DİVANLARINA GÖRE)
1759
DİVAN ŞİİRİNDE TASAVVUF
(14. VE 15. YY. DİVANLARINA GÖRE)
ÜSTÜNER, Kaplan
TÜRKİYE/ТУРЦИЯ
ÖZET
İslam’ın mistik yorumu olan tasavvuf, zaman sürecinde şiir ile etkile-
şim içine girmiştir. Sûfilerin manevî âlemde yahut ruhanî yolculukta görüp
yaşadıklarını anlatmak istemeleri, mecazlara dayanan tasavvufî şiir dilini
ortaya çıkarmıştır. Şairane tasavvuf dili, M.S. 11. yüzyıldan sonra Arap
ve İran şiirinde kullanılmaya başlanmıştır. Orta Asya’dan Anadolu’ya
göç eden Türkler arasında bulunan dervişler, yeni topraklarda tasavvufun
temelini atmışlardır. Osmanlı Devleti’nin kuruluşundan itibaren de idareciler
ile tasavvuf ehli iletişim içinde olmuşlardır. Osmanlı toplumunu
tesiri altına alan tasavvuf düşüncesi şairleri de etkilemiştir. Divan şairleri,
oluşumunu daha önceki yüzyıllarda tamamlayan tasavvufî terminolojiyi,
doğrudan doğruya ya da teşbih, telmih, istiare ve mecaz gibi edebi
sanatlar aracılığıyla kullanmışlardır. Şiirlerde vahdet-i vücut anlayışı,