Yrd. Doç. Dr. M. Serkan Taflıoğlu
İRAN İSLAM CUMHURİYETİ’NDE EGEMENLİK VE MEŞRÛİYET KAYNAĞI “VELÂYET-İ FAKİH”
İRAN İSLAM CUMHURİYETİ’NDE EGEMENLİK VE MEŞRÛİYET
KAYNAĞI “VELÂYET-İ FAKİH”
Yrd. Doç. Dr. M. Serkan Taflıoğlu
Niğde Üniversitesi
Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölüm Başkanı
● ● ●
Özet
Bu çalışma devrim sonrası İran İslam Cumhuriyeti’nin egemenlik anlayışını ortaya koymaya
çalışmaktadır. İran’da devrim sonrası kurulan İslam Cumhuriyeti egemenlik ve meşruiyet anlayışı
Humeyni’nin velâyet-i fakih nazariyesine dayanmaktadır. Humeyni bu dini nazariyesi ile Şia’nın temel
İslami söylemini değiştirmiştir. Klasik Şii siyasi düşüncesi dışında olan bu görüş devrim sırasında
Humeyni’nin isteği ve mücadelesiyle anayasaya girmiştir. Yeni anayasada egemenlik ve meşruiyetinin temel
kaynağı din olmuştur. Velâyet-i fakih makamı ise İran İslam Cumhuriyeti’nde en üst siyasi ve dini makam
haline gelmişti. Veliy-i fakih İran devlet başkanı konumundadır. Yasama, yürütme ve yargının üzerinde bir
makama sahiptir. En üst düzey askeri ve sivil bürokratları o atamaktadır.
İRAN İSLAM CUMHURİYETİ’NDE EGEMENLİK VE MEŞRÛİYET KAYNAĞI “VELÂYET-İ FAKİH”
İRAN İSLAM CUMHURİYETİ’NDE EGEMENLİK VE MEŞRÛİYET
KAYNAĞI “VELÂYET-İ FAKİH”
Yrd. Doç. Dr. M. Serkan Taflıoğlu
Niğde Üniversitesi
Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölüm Başkanı
● ● ●
Özet
Bu çalışma devrim sonrası İran İslam Cumhuriyeti’nin egemenlik anlayışını ortaya koymaya
çalışmaktadır. İran’da devrim sonrası kurulan İslam Cumhuriyeti egemenlik ve meşruiyet anlayışı
Humeyni’nin velâyet-i fakih nazariyesine dayanmaktadır. Humeyni bu dini nazariyesi ile Şia’nın temel
İslami söylemini değiştirmiştir. Klasik Şii siyasi düşüncesi dışında olan bu görüş devrim sırasında
Humeyni’nin isteği ve mücadelesiyle anayasaya girmiştir. Yeni anayasada egemenlik ve meşruiyetinin temel
kaynağı din olmuştur. Velâyet-i fakih makamı ise İran İslam Cumhuriyeti’nde en üst siyasi ve dini makam
haline gelmişti. Veliy-i fakih İran devlet başkanı konumundadır. Yasama, yürütme ve yargının üzerinde bir
makama sahiptir. En üst düzey askeri ve sivil bürokratları o atamaktadır.