Yrd. Doç. Dr. Muammer DOĞAN *
ÂŞIK PAŞA’NIN GARÎB-NÂME’SİNDE DÜNYA METAFORU
ÖZ: Garîb-nâme, Âşık Paşa tarafından yazılmış 10.613 beyitlik
ahlakî ve tasavvufî bir mesnevidir. Dilinin sade olması, özenle yazılmış
bir nüshasının bulunması ve konularının çeşitliliği eserin dikkate değer
özelliklerindendir. Garîb-nâme’de yer alan pek çok kavramdan bir tanesi
de dünya kavramıdır. Dünya kavramı / göstergesi eserde değişik gösterenlerle
ifade edilmiştir. Bu kullanımlar neticesinde dilin metaforik bir yapı-
ya kavuştuğu görülmüştür. Eserde dünya algısının pek çok metaforla ifade
edildiği tespit edilmiştir. Bu çalışmada Garîb-nâme ana hatlarıyla tanıtıldıktan
sonra metafor terimi, klasik ve çağdaş anlayışa göre iki farklı bi-
çimde ele alınıp açıklanacak. Âşık Paşa’nın tasavvufî düşünce sistemi göz
önünde bulundurularak dünya metaforunun işlenişi üzerinde durulacak.
Eserde dünya göstergesi ile ilgili tespit edilen metaforlar ve bunlarla verilmek
istenen mesajlar belirtildikten sonra Âşık Paşa’nın dünya algısı ortaya
konacaktır.