Bahir SELÇUK1 Mesut ALGÜL2
ÇOCUKLAR İÇİN YAZILAN FARSÇA-TÜRKÇE MANZUM BİR SÖZLÜK: DÜRRÎ’NİN GÜHER-RÎZ’İ
Özet
Klasik Türk edebiyatında eğitici ve öğretici yönü ağır basan çeşitli manzum sözlükler kaleme alınmıştır.
Özellikle Sünbülzâde Vehbî’nin Tuhfe-i Vehbî’si gibi Farsça-Türkçe sözlükler önemli bir yer tutmaktadır. Çok
beğenilen Tuhfe-i Vehbî’ye nazire olarak çeşitli sözlükler yazılmıştır. Bunlardan biri de Dürrî Süleyman
Efendi’nin kaleme aldığı Güher-rîz’dir. Eser, 1267/1851’de İstanbul’da yayımlanmıştır. Öğretici yanı ağır
basan ve küçük hacimli bir eser olan Güher-rîz, takrizlerinin çokluğu ile dikkat çekmektedir. Güher-rîz üç
bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde 7 takriz bulunmaktadır. Elifba sırasına göre düzenlenmiş sözlük
bölümünde giriş ve hatime bölümüyle birlikte 220 civarında beyit yer almaktadır. Son bölümde muhtelif
kişilerce yazılmış 10 tarih vardır. Bu çalışmada Dürrî’nin Güher-rîz adlı manzum Farsça-Türkçe sözlüğü
tanıtıldıktan sonra çevriyazılı metnine yer verilecektir.
Anahtar Kavramlar: Dürrî Süleyman, Güher-rîz, Farsça, Türkçe, manzum, sözlük.