Tebriz (İran) Üniversitesi Fars Dili ve Edebiyatı Bölümü Öğrencilerinin Okuma Alışkanlıkları Üzerine Bir Çalışma

Tebriz (İran) Üniversitesi Fars Dili ve Edebiyatı Bölümü Öğrencilerinin Okuma Alışkanlıkları Üzerine
Bir Çalışma / A Study on the Reading Habits of Students in Department of Persian Language
and Literature of Tabriz University 769
Tebriz (İran) Üniversitesi Fars Dili ve Edebiyatı Bölümü
Öğrencilerinin Okuma Alışkanlıkları Üzerine Bir Çalışma
A Study on the Reading Habits of Students in Department of
Persian Language and Literature of Tabriz University
Jahangir Gholipour*1
*
Öz
Bu araştırmanın amacı, Tebriz (İran) Üniversitesi Fars Dili ve Edebiyatı
Bölümü öğrencilerinin okuma alışkanlıklarının düzey ve özelliklerini belirlemektir.
Araştırma, öğretmen yetiştiren bölümlerden olan Tebriz Üniversitesi Fars
Dili ve Edebiyatı Bölümü son sınıfında öğrenim görmekte olan 64 öğrenciyi
kapsamaktadır. 2011 yılında uygulanan anket ile elde edilen sonuçlara göre,
çoğunlukla “orta düzey okuyucu” olan öğrenciler, daha çok ders amaçlı okumakta,
edebi nitelikli kitapları tercih etmekte, kitapları en çok kütüphaneden ödünç
alarak elde etmekte ve fırsat buldukları zaman okumaktadırlar. Okudukları Bölüm
onların okuma alışkanlıkları üzerinde orta düzeyde bir etkiye sahiptir. Öğrenciler
üniversite kütüphanesini çoğunlukla araştırma amaçlı kullanmaktadırlar. Kız
öğrenciler hem okuma hem de kütüphane kullanma alışkanlıkları açılarından
erkek öğrencilerden daha iyi durumdadırlar.
Anahtar Sözcükler: okuma alışkanlığı; üniversite öğrencileri; Tebriz Üniversitesi;
İran
Abstract
The aim of this study is determination of level and characteristics of students
* Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü doktora öğrencisi. e-posta:
jgholipour2000@hacettepe.edu.tr
Türk Kütüphaneciliği 26, 4 (2012), 769-779
770 Görüşler / Opinion Papers Jahangir Gholipour
reading habits in Department of Persian Language and Literature of Tabriz
University of Iran. This Research includes 64 students that they studied at last
year in Department of Persian Language and Literature of Tabriz University of
Iran. According to the results obtained from investigation of answersheets in 2011,
mostly “middle-level readers” are students who were reading books that were
related to their educational courses, preferring qualitative literary books that
mostly were borrowed from the library and they were studying in first opportunity.
Studied sections had moderate effect on reading habits. Students often used the
university library’s books for research purposes. Female students had better status
than male student in both of studying and using of library.
Keywords: reading habits; university’s student; University of Tabriz; Iran
Giriş
Bu araştırmanın amacı, Tebriz Üniversitesi, Fars Dili ve Edebiyatı Bölümü lisans
öğrencilerinin okuma alışkanlığı düzeylerini ve bu alışkanlıklara ilişkin çeşitli
özelliklerini belirleyerek, öğrenim gördükleri alanın okuma alışkanlıklarına
etkilerini ortaya koymaktır. Çalışmada öğrencilerin cinsiyetinin, öğrenim
gördükleri alanların, içinde bulunduğu ekonomik koşulların ve faaliyetlerin okuma
alışkanlıklarına ne kadar etki ettiği belirlenmeye çalışıldığı araştırmada şu
sorulara yanıt aranmıştır:
• Öğrencilerin kitap okumaya olan ilgisi ne durumdadır?
• Öğrenciler hangi sıklıkta kitap okumaktadır?
• Öğrencilerin kitap okuma sıklığını etkileyen etkenler nelerdir?
• Öğrenciler hangi nedenlerle kitap okumaktadırlar?
• Öğrenciler kitap okuma sıklığı konusunda kendilerini nasıl
değerlendirmektedirler?
• Öğrencilerin kitap/dergi harcamaları ne kadardır?
• Öğrenciler hangi içerikteki kitapları okumayı tercih etmektedirler?
• Öğrenciler üniversitelerinin kütüphanelerini hangi amaçla ve sıklıkta
kullanmaktadırlar?
Betimleme yöntemi kullanılarak gerçekleştirilen araştırmanın evrenini
Tebriz Üniversitesi Fars Dili ve Edebiyatı Bölümü son sınıfında öğrenim
gören 67 öğrenci oluşturmaktadır. Bu öğrencilerin 64’üne 2011 yılının Aralık
ayında ikisi açık uçlu olmak üzere 28 sorudan oluşan bir anket uygulanmıştır.
Örneklemin evreni temsil etme oranı % 95,5’tir. Elde edilen veriler SPSS 15 ile
değerlendirilmiştir.
Tebriz (İran) Üniversitesi Fars Dili ve Edebiyatı Bölümü Öğrencilerinin Okuma Alışkanlıkları Üzerine
Bir Çalışma / A Study on the Reading Habits of Students in Department of Persian Language
and Literature of Tabriz University 771
Yılmaz, Köse ve Korkut (2009, s.25), okuma alışkanlığının belirlenmesinde
en yaygın olarak kullanılan ölçütün bir yılda okunan kitap sayısı olduğunu
belirtmişlerdir. Bu çalışmada Yılmaz, Köse ve Korkut (2009, s.25) çalışmasında
kullanılan Yılmaz (2004, s.116)’ın ALA’nın (1978, s.3) ölçütlerinden de yararlanarak
geliştirdiği ölçütler kullanılacaktır. Bu ölçütlere gore ayda iki ve daha fazla
kitap okuyan kişi çok okuyan (güçlü okuma alışkanlığına sahip) okuyucu, ayda
bir kitap okuyan kişi orta düzey okuyucu, iki ayda bir kitap ya da daha az okuyan
kişi az okuyan (zayıf) okuyucu ve bir yıl boyunca hiç kitap okumayan kişi okuyucu
(okuma alışkanlığına sahip) olmayan şeklinde tanımlanmıştır (Yılmaz, Köse ve
Korkut 2009, s. 25).
Bulgular ve Değerlendirme
Bu bölümde öğrencilere uygulanan anket ile elde edilen veriler yorumlanarak
değerlendirilmeye çalışılacaktır.
Öğrencilerin Okuma Sıklıkları, Amaçları ve Hoşlandıkları Kitap Türü
Araştırmamız açısından en önemli alt konular doğal olarak öğrencilerin okuma
sıklık ve amaçlarıdır. Buna ilişkin veriler Tablo 1, Tablo 2 ve Tablo 3 ile
özetlenmiştir.
(Tablo 1): Öğrencilerin Kitap Okuma Sıklıkları
Okuma sıklığı Kız Erkek Toplam
N % N % N %
Ayda 2 kitap veya daha fazla 16 40 7 29,1 23 35,9
Ayda bir kitap 13 32,5 14 58,3 27 42,2
2 ayda 1 kitap veya daha az 11 27,5 3 12,6 14 21,9
Hiç okumam - - -
Toplam 40 100 24 100 64 100
Tablo 1 verilerine göre, öğrencilerin yarıya yakın bölümünün “orta düzey
okuyucu” (ayda bir kitap okuyan) olduğu anlaşılmaktadır. Ayda bir veya daha fazla
kitap okuyanlar çoğunluktadır (%78,1). Cinsiyete göre kitap okuma sıklıklarına
bakıldığında, kız öğrencilerin %40’ının ayda iki kitap veya daha fazla; erkek
öğrencilerin ise yarısından fazlasının (%58,3) ise ayda bir kitap okuduğu görülmektedir.
Ancak kızların %72,5’I ayda bir veya daha fazla kitap okumakta iken,
erkeklerde bu oran daha fazladır (%87,4). Bu durum kızlardan iki veya daha fazla
kitap okuyan kişi sayısının erkeklerden fazla olmasına ragmen iki ayda bir ya da
772 Görüşler / Opinion Papers Jahangir Gholipour
daha az kitap okuyanların oranının daha fazla olması ile açıklanabilir (%27,5).
Okuma alışkanlığına sahip olmayan öğrenci olmaması olumlu bir durum olarak
değerlendirilebilir.
Öğrencilerin okuma alışkanlıkları alanına giren diğer bir material türü de
gazetelerdir. Buna ilişkin veriler Tablo 2’de görülmektedir.
(Tablo 2): Öğrencilerin Gazete Okuma Sıklıkları
Gazete okuma sıklığı Kız Erkek Toplam
N % N % N %
Her gün 3 7,5 9 37,5 12 18,8
Birkaç günde bir 17 42,5 5 20,9 22 34,4
Daha seyrek 12 30,0 7 29,1 19 29,7
Hiç okumam 8 20,0 3 12,5 11 17,1
Toplam 40 100 24 100 64 100
Öğrenciler genelde birkaç günde bir ya da daha seyrek gazete okumaktadır
(%64,1). Erkek öğrencilerin kız öğrencilere göre daha sık gazete okudukları
anlaşılmaktadır. Erkeklerin üçte birden fazlası hergün gazete okurken, kızlar
arasında her gün gazete okuyanların oranı onda birin altındadır. Bu konuda erkekler
öğrencilerle kız öğrenciler arasında önemli oranda bir fark vardır. Aynı biçimde,
kızların beşte biri hiç gazete okumamaktadır. Bu oran erkeklerde daha düşüktür.
Erkek ve kız öğrenciler arasında görülen bu farklılığın kitap okuma durumlarından
kaynaklandığı düşünülebilir. Çünkü, sonraki tablolarda da görüleceği üzere, kızlar
erkeklere göre hem daha fazla okumakta hem de kitap okumaya daha çok zaman
ayırmaktadırlar.
Öğrencilerin kitap okuma amaçları da okuma alışkanlığının bileşenlerinden
birisidir. Buna ilişkin veriler aşağıda yer almaktadır (Tablo 3).
(Tablo 3): Öğrencilerin Kitap Okuma Amaçları
Okuma Amaçları Kız Erkek Toplam
N % N % N %
Ders amaçlı 28 29,5 24 30,8 52 30,0
Bilgilenme 30 31,6 22 28,2 52 30,0
Boş zamanları değerlendir 19 20,0 8 10,2 27 15,7
Dinlenme 12 12,6 11 14,1 23 13,3
Hoşlanma 6 6,3 13 16,7 19 11,0
*Bu soruda birden fazla seçenek işaretlendiğinden toplam sayılar denek sayısını aşmaktadır.
Tebriz (İran) Üniversitesi Fars Dili ve Edebiyatı Bölümü Öğrencilerinin Okuma Alışkanlıkları Üzerine
Bir Çalışma / A Study on the Reading Habits of Students in Department of Persian Language
and Literature of Tabriz University 773
Tablo 3’deki verilere bakıldığında öğrencilerin büyük bölümünün “bilgilenme”
ve “ders amaçlı” okuduğu anlaşılmaktadır. Kız öğrenciler için “ders
amaçlı” okuma ikinci sırada, erkek öğrencilerde için ise ilk sırada olmasına
karşın, aradaki yüzdesel fark önemli düzeyde değildir. Özellikle kız öğrenciler
için “hoşlanma” ve “dinlenme” amaçlı okumanın düşük oranlarda olması okuma
alışkanlığı tanımı da dikkate alınırsa olumsuz bir durum olarak değerlendirilebilir.
Erkeklerin kızlara göre dinlenmek amacıyla ve hoşlandıkları için daha fazla kitap
okudukları anlaşılmaktadır. Ancak, sözü edilen alışkanlık açısından en anlamlı
olan bu iki amaç için okumanın son iki sırada yer aldığı da gözden kaçırılmamalıdır.
Okuma alışkanlığının önemli boyutlarından birisi sayılan hoşlanılan kitap
türlerine ilişkin veriler aşağıda (Tablo 4) verilmiştir.
(Tablo 4): Öğrencilerin Okumaktan Hoşlandığı Kitap Türleri
Kitap Türleri Kız Erkek Toplam
N % N % N %
Edebi eserler 31 46,9 16 34,0 47 41,9
Bilimsel kitaplar 23 34,8 12 25,6 35 30,9
İlgili duyduğum çeşitli konular 9 13,6 15 31,9 24 21,1
Diğer 3 4,5 4 8,5 7 6.1
Toplam 66 100 47 100 113 100
*Bu soruda birden fazla seçenek işaretlendiğinden toplam sayılar denek sayısını aşmaktadır.
Tablo 4 verileri kız ve erkek öğrencilerin farklı türde kitaplardan
hoşlandıklarını göstermektedir. Kızların yarıya yakını edebi eserlerden
hoşlanırken, erkeklerde bu oran üçte bir düzeyindedir. Ancak her ikigrubun da en
çok hoşlandıkları kitap türü edebi eserlerdir. Kızların hoşlandıkları kitap türünde
ikinci sırayı bilimsel kitaplar alırken, erkekler ikinci sırada farklı konulardaki
(tarih, siyaset, ekonomi, eğitim vb.) kitapları tercih etmektedirler. Hoşlanılan kitap
türünde cinsiyete dayalı farklılaşmanın üniversite düzeyindeki öğrencilerde
görülmesi dikkat çekicidir.
Öğrencilerin Okuyacakları Kitapları Nasıl Seçtikleri, Kitapları Edinme Yolları,
Okuma Zamanları ve Kitap İçin Yaptıkları Harcama
Öğrencilerin okuyacakları kitabı nasıl seçtikleri okuma alışkanlığı açısından
araştırılması gereken bir başka noktadır. Buna ilişkin veriler aşağıdadır (Tablo 5).
774 Görüşler / Opinion Papers Jahangir Gholipour
(Tablo 5): Öğrencilerin Okuyacakları Kitaplar için Seçim Kriterleri
Kitap Seçimi Kız Erkek Toplam
Sayı % Sayı % Sayı %
İnternetten 26 27,4 24 39,4 50 32,2
Kitabevinden 32 33,7 13 21,3 45 28.9
Gazetelerin kitap eklerinden 11 11,6 5 8,2 16 10.2
TV ve radyodan 13 13,7 3 4,9 16 10,2
Dergilerden 8 8,4 6 9,8 14 8,9
Tanıdıklarımın önerisiyle 4 4,2 7 11,5 11 7,1
Diğer 1 1,0 3 4,9 4 2,5
95 100 61 100 156 100
*Bu soruda birden fazla seçenek işaretlendiğinden toplam sayılar denek sayısını aşmaktadır.
Tablo 5’teki verilere bakıldığında hem kız hem de erkek öğrencilerin
okuyacakları kitapları seçmek için en çok internet kullandıkları görülmektedir
(%32,2). Okuyacağı kitabı kitabevinden seçmek kız öğrenciler için birinci sırada
iken, erkek öğrenciler için ise ikinci sırada yer almaktadır. Erkek öğrencileri
okuyacağı kitapları seçmede daha çok internet kullandıkları görülmektedir. Bu iki
seçenek dışındaki tercih oranları oldukça düşük görünmektedir. Bir başka deyişle,
öğrenciler okuyacakları kitapları seçerken internet ve kitabevi dışında gazete, dergi,
TV, radio gibi medya araçlarından çok fazla yararlanmamaktadırlar.
Öğrencilerin okuyacağı kitabı elde etme yoluna ilişkin elde edilen veriler
Tablo 6’da görülmektedir.
(Tablo 6): Öğrencilerin Okuyacağı Kitabı Elde Etme Yolu
Kitap elde etme yolu Kız Erkek Toplam
N % N % N %
Kütüphaneden ödünç alarak 23 31,6 16 32,7 39 31,9
Tanıdıklarımdan ödünç alarak 18 24,6 20 40,9 38 31,2
Satın alarak 21 28,7 6 12,2 27 22,1
Diğer 11 15,1 7 14,2 18 14,8
Toplam 73 100 49 100 122 14,7
*Bu soruda birden fazla seçenek işaretlendiğinden toplam sayılar denek sayısını aşmaktadır
Tablo 6’daki verilere göre, öğrenciler okuyacağı kitabı en çok kütüphaneden
ya da tanıdıklarından ödünç alma yoluyla elde etmektedirler. Erkeklerin
Tebriz (İran) Üniversitesi Fars Dili ve Edebiyatı Bölümü Öğrencilerinin Okuma Alışkanlıkları Üzerine
Bir Çalışma / A Study on the Reading Habits of Students in Department of Persian Language
and Literature of Tabriz University 775
okuyacakları kitabı elde etmek için en çok tercih ettikleri yol “tanıdıklarından
ödünç alma” iken, kızlar daha çok “kütüphaneden ödünç almayı” tercih etmektedirler.
Bu konuda satın alma yolu da azımsanmayacak düzeydedir. Kızlar satın
alma yolu ile kitap temini ikinci sırada yer alırken, erkekler için bu yöntemin en
az tercih edilen yöntem olduğu görülmektedir.
Okuma alışkanlığının bir başka boyutunun belirlenmesi açısından
öğrencilerin ne zamanlarda kitap okudukları Tablo 7 ile gösterilmiştir.
(Tablo 7): Öğrencilerin Kitap Okuma Zamanları
Kitap okuma zamanları Kız Erkek Toplam
N % N % N %
Fırsat bulduğum zaman 12 21,9 24 47,1 36 33,9
Hafta sonları 20 36,3 11 21,5 31 29,4
Gece yatmadan önce 9 16,3 8 15,6 17 16,1
Hafta dışındaki tatillerde 6 10,9 5 9,9 11 10,3
Diğer 8 14,6 3 5,9 11 10,3
Toplam 55 100 51 100 106 100
Öğrencilerin en çok fırsat buldukları zamanlarda ve haftasonları kitap
okudukları görülmektedir. Kız öğrenciler en çok hafta sonları, erkek öğrenciler
ise en çok fırsat buldukları zaman okumaktadır.
Araştırmada bir diğer soru, öğrencilerin bir günde kitap okumaya ayırdıkları
sürenin belirlenmesi ile ilgilidir. Buna ilişkin bulgular Tablo 8’de yer almaktadır.
(Tablo 8): Öğrencilerin Kitap Okumaya Günde Ayırdığı Süre
Okumaya ayrılan günlük süre Kız Erkek Toplam
N % N % N %
4 saat veya daha fazla 10 25 4 16,6 14 21,9
2-3 saat 18 45 12 50,0 30 46,9
1 saat veya daha az 12 30 8 33,3 20 31,2
Hiç okumam - - - - -
Toplam 40 100 24 100 64 100
Tablo 8’e göre, öğrencilerin yarıya yakını (%46,9) günde 2-3 saat kitap
okumaktadır. Yaklaşık üçte biri ise okumaya günde bir veya daha az zaman
ayırmaktadır. Genel olarak bakıldığında, kızların erkeklere göre okumaya bir gün
776 Görüşler / Opinion Papers Jahangir Gholipour
içinde daha çok zaman ayırdıkları söylenebilir. Öğrencilerin büyük bölümünün
günde 2-3 saat kitap okuması olumlu bir durum olarak değerlendirilebilir. 4 saat ve
daha fazla okuyanlarla birlikte düşünüldüğünde öğrencilerin okumaya ayırdıkları
zaman bakımımdan durumları iyi görünmektedir.
Öğrencilerin okudukları kitapları satın almak için yaptıkları harcama
miktarları Tablo 9’da verilmiştir.
(Tablo 9): Öğrencilerin Kitap-Dergi Satın Almak için Aylık Harcama Miktarları
Harcama miktarı Kız Erkek Toplam
N % N % N %
10 000-200 000 22 55 14 58,3 36 56,2
201 000-400 000 10 25 6 25,0 16 25,1
401 000 ve daha fazla 8 20 4 16,7 12 18,7
Toplam 40 100 24 100 64 100
*Para birimi RİAL’dir. (10000 Rial = 1 Türk lirası)
Tablo 9’a göre öğrencilerin en büyük çoğunluğunun (%56,2) aylık kitap
ve dergi harcamasının “10000-200000” Rial arasında olduğu anlaşılmaktadır.
Öğrencilerin kitaba çok fazla harcama yapmadıkları söylenebilir. Bu konuda erkek
ve kız öğrencilerin birbirine oldukça benzer davranış sergiledikleri söylenebilir.
Kişisel bütçeleri son derece sınırlı olan öğrenciler için bu bulgunun beklenen ve
normal bir durum olduğu söylenebilir.
Okudukları Bölümün Öğrencilerin Okuma Alışkanlıkları Üzerine Etkisi
Bu araştırmaya konu olan öğrencilerin eğitim gördükleri Fars Dili ve Edebiyatı
Bölümü okuma alışkanlığı olgusuna en yakın bölümlerden birisi olarak
düşünülebilir. Araştırmanın bu bölüm üzerinden yapılmasındaki temel gerekçe
de budur. Söz konusu Bölümün öğrencilere okuma alışkanlığı bilinci ile birlikte
alışkanlık kazandırması ve geliştirmesi de beklenir.
Tebriz (İran) Üniversitesi Fars Dili ve Edebiyatı Bölümü Öğrencilerinin Okuma Alışkanlıkları Üzerine
Bir Çalışma / A Study on the Reading Habits of Students in Department of Persian Language
and Literature of Tabriz University 777
(Tablo 10): Öğrencilerin Eğitim Gördükleri Bölümün Okuma Alışkanlıklarına Etkisi
Bölümün etkisi Kız Erkek Toplam
N % N % N %
Destekledi 19 47,5 14 58,3 33 51,6
Herhangi bir etkisi olmadı 10 25,0 5 20,9 15 23,4
Engelledi 2 5,0 4 16,7 6 9,3
Diğer 9 22,5 1 4,1 10 15,7
Toplam 40 100 24 100 64 100
Tablo 10, okudukları bölümün öğrencilerin okuma alışkanlıkları üzerinde
olumlu etkisinin olduğunu, ancak bunun yarıya yakın öğrenci için geçerli
olduğunu ortaya koymaktadır. Bu oran bir yanıyla olumlu gibi görünürken, diğer
yandan Bölümün yarıya yakın öğrencinin okuma alışkanlığı üzerinde ciddi bir
etkisinin olmaması da son derece olumsuz bir durumu yansıtmaktadır. Bölümün
okuma alışkankıklarına “olumsuz” etkisi olduğunu belirten erkek öğrenci
oranının hem genelde hem de kızlara gore yüksek oluşu dikkat çekicidir. Bunun
ders programlarının yoğunluğunun erkek öğrencileri kız öğrencilerden daha çok
etkilediğinden kaynaklanmış olabileceği düşünülmektedir.
Öğrencilerin Kütüphane Kullanma Alışkanlıkları
Kütüphane kullanımı hem okuma alışkanlığı ile yakından ilgili bir alışkanlık, hem
de bir üniversite öğrencisinden zorunlu olarak göstermesi gereken bir davranış
biçimidir. Öğrencilerin kütüphane kullanma alışkanlıklarına ilişkin elde edilen
veriler aşağıdadır.
(Tablo 11): Öğrencilerin Üniversitelerinin Kütüphanelerini Kullanma Sıklığı
Sıklıklar Kız Erkek Toplam
N % N % N %
Her gün 18 45,0 6 25,1 24 37,5
Birkaç günde bir 13 32,5 10 41,6 23 35,9
Haftada bir 5 12,5 3 12,5 8 12,5
Daha seyrek 4 10,0 5 20,8 9 14,1
Toplam 40 100 24 100 64 100
Tabloya göre öğrencilerinin üçte bire yakın oranı kütüphaneyi her gün
kullanmaktadır. Öğrencilerin %73,4’ü kütüphaneyi hergün ya da birkaç günde
778 Görüşler / Opinion Papers Jahangir Gholipour
bir kullanmaktadır. Kızların erkeklere göre kütüphaneye daha sık gittikleri
anlaşılmaktadır. Bu durum hem sık kullanım hem de seyrek kullanım seçeneklerinde
görülmektedir.
Öğrencilerin üniversitelerinin kütüphanelerini hangi amaçla kullandıkları
da kütüphane kullanımları ile ilgili olarak ele alınması gereken bir diğer konudur
(Tablo 12)
(Tablo 12): Öğrencilerin Üniversitelerinin Kütüphanelerini Hangi Amaçla Kullandıkları
Amaçlar Kız Erkek Toplam
N % N % N %
Araştırma yapmak 22 34,9 23 34,8 45 34,9
Ders çalışmak 16 25,3 12 18,1 28 21,7
Kitap ödünç almak 13 20,8 14 21,2 27 20,9
Bilgisayar ve internet kullanmak 7 11,1 11 16,8 18 13,9
Diğer 5 7,9 6 9,1 11 8,6
Toplam 63 100 66 100 129 100
Öğrencilerin kütüphane kullanma amaçlarına bakıldığında, öne çıkan
amaçların “araştırma yapmak” (%34,9), “ders çalışmak” (%21,7) ve “kitap
ödünç almak” (%20,9) olduğu anlaşılmaktadır. Kız öğrenciler kütüphaneyi dah
çok araştırma yapmak ve ders çalışmak için, erkek öğrenciler araştırma yapmak
ve kitap ödünç almak için kullanmaktadırlar. Ögrencilerin büyük bir çoğunluğu
kütüphaneye ödev konusunu araştırmak için gitmektedir. Amaçlar açısından
öğrencilerin kütüphane kullanma alışkanlıklarının genelde olumlu olduğu söylenebilir.
Özellikle araştırma amacının ilk sırada oluşu bu bağlamda önemlidir.
Sonuç ve Öneriler
Çalışmada ele alınan Tebriz Üniversitesi’nin Edebiyat Fakültesi Fars Dili ve
Edebiyatı Bölümü son sınıf öğrencilerine yönelik olarak genellenebilecek
sonuçları aşağıdaki gibi sıralamak olanaklıdır:
• Anket uygulanan üniversite öğrencileri genelde “orta düzey okuyucu” durlar.

• Öğrenciler daha çok ders amaçlı okumaktadırlar.
• Öğrenciler okumak için en çok edebi nitelikli (roman, hikaye, şiir) kitapları
tercih etmektedir. Okuyacakları kitapları daha çok internetten seçmektedirler.

Tebriz (İran) Üniversitesi Fars Dili ve Edebiyatı Bölümü Öğrencilerinin Okuma Alışkanlıkları Üzerine
Bir Çalışma / A Study on the Reading Habits of Students in Department of Persian Language
and Literature of Tabriz University 779
• Öğrenciler okuyacakları kitaplaro en çok kütüphaneden ödünç alama
yoluyla elde etmektedirler.
• Araştırma kapsamına giren öğrenciler genelde fırsat buldukları zaman
okumaktadırlar.
• Öğrencilerin eğitim gördükleri bölüm, onların okuma alışkanlıklarını
genelde çok etkilememiştir.
• Öğrenciler genelde “bir kaç günde bir” sıklıkla gazete okumaktadırlar.
• Öğrencilerin aylık kitap ve dergi harcaması genelde 10 000-200 000 Rial
arasındadır.
• Her iki grup öğrenci üniversite kütüphanesini çoğunlukla “araştırma yapmak”
amacıyla kullanmaktadırlar.
Okuma alışkanlığı bireysel yaşamımız için önemli olmanın yanı sıra
araştırmada ele alınan grup için mesleki bir zorunluluk ve sorumluluk anlamı
taşımaktadır. Çünkü, öğretmen adayı bu grup kısa bir süre sonra mesleki yaşamları
boyunca bu alışkanlığı öğrencilerine kazandırma çabasında olacaklardır. Bu nedenle
okuma alışkanlığı yaratmak ve geliştirmek bu grup için çok önemlidir.
Konunun İran’daki Tebriz Üniversitesi Farsça Dili ve Edebiyatı Bölümü
son sınıf öğrencileri üzerinden araştırılması, böyle bir araştırmanın İran’da ilk
olmasının yanı sıra konuyu İran’da gündeme getirecek olma olasılığı da önemini
artırmaktadır.
Kaynakça
ALA (1978). Book reading and library usage: a study of habits and perceptions.
New Jersey: Gallup.
Yılmaz, B. (2004). Öğrencilerin okuma ve kütüphane kullanma alışkanlıklarında
ebeveynlerin duyarlılığı. Bilgi Dünyası, 5 (2), 115-136.
Yılmaz, B, Köse, E ve Korkut, Ş. (2009). Hacettepe Üniversitesi ve Bilkent Üniversitesi
Öğrencilerinin Okuma Alışkanlıkları Üzerine Bir Araştırma. Türk
Kütüphaneciliği 23(1), 22-51.

Konular