Hafız-ı Şirazi
Adı Şemseddîn bin Kemaleddîn’dir. 1318 (H. 720)de Şiraz’da doğdu. Küçük yaşta Kur’an-ı kerîm okumayı öğrendi. Çeşitli kıraatlara göre okuduğu rivayet edilir. Tefsir ve gramer ilmiyle meşgul olmuş ve bazı kitapları incelemiştir. Kelam ve fen ilminden bahseden meşhur Mevakıf adlı eseri iyice incelemiş ve zamanının medrese tahsilini tamamlamıştır. Yazdığı şiirler, Seyid Kasım Envar tarafından toplanmış ve Dîvan halinde basılmıştır. Şiirleri gazel türünden olup, sade, daha çok dervişane, aşıkane ve tasavvufîdir. Şiirlerinde Allahü Teala’ya, Peygamber Efendimiz’e ve İslamiyet’e karşı duyduğu derin muhabbet ve sevgiyi halisane bir dil ile anlatmıştır. Nakşibendî yoluna mensup olduğu rivayet edilir. Gazellerinde, Ahmed Cami, Kemaleddîn Ebü’l-Vefa gibi tasavvuf alimlerinin isimlerine yer verir. Hafız’ın Dîvanı, kendisinin zamanındaki hükümdar ve vezirler ile olan münasebetlerini anlamak için zengin bir kaynaktır. Divan çeşitli dillere çevrilmiştir. Türkçeye de Bosnalı Sûdi, Şem’i ve Surûrî tarafından çevrilmiştir. Bunlardan başka, Türkçeye çevirenler de olmuş ve şerhleri yapılmıştır.
Hafız-ı Şirazî, Timur Han ile görüşmüştür. Bu hususta şöyle bir hikaye nakledilmiştir: Tîmûr Han 1387’de Şiraz’ı fethettiğinde şehir halkını vergiye bağlamıştı. Hafız-ı Şirazî’ye de bir miktar vergi düştü. Vergiyi verecek durumda olmadığı için Timur Han’a giderek iflas ettiğini ve fakir olduğunu söyledi. Timur Han ona söylediği bir beytini hatırlatarak; “Maşûkunun yüzündeki bene Semerkant ve Buhara’yı bağışlayan insan müflis olmaz!” deyince; Hafız-ı Şirazî; “İşte bu yüzden iflas ettik ya!” diye cevap verince; Timur Han bu zarîf ve nükteli cevabı çok beğenip, fakir olması sebebiyle Hafız-ı Şirazî’yi vergiden muaf tutmuştur.
Bu büyük İslam şairi doğduğu yer olan ve şiirlerinde çok methettiği Şiraz’da 1389 (H. 791)da vefat etti ve oraya defnedildi. Daha sonra Şiraz’ı zapteden Sultan Ebü’l-Kasım Behadır’ın veziri Muhammed Muammûî tarafından kabri üzerine mükemmel bir türbe yaptırılmıştır.
Dîvan’ındaki bir Farisî beyit şöyledir:
Feryadı boşuna değildir Hafız’ın,
Şaşılacak şey çok, dili altında anın (onun).
Yahya Kemal de ona şiirlerinde yer vermiştir:
Hafız’ın kabri olan bağçede bir gül varmış,
Yeniden her gün açarmış kanayan rengiyle.
Gece bülbül, ağaran vakte kadar ağlarmış,
Eski Şiraz’ı hayal ettiren ahengiyle.
Hafız-ı Şirazî, Timur Han ile görüşmüştür. Bu hususta şöyle bir hikaye nakledilmiştir: Tîmûr Han 1387’de Şiraz’ı fethettiğinde şehir halkını vergiye bağlamıştı. Hafız-ı Şirazî’ye de bir miktar vergi düştü. Vergiyi verecek durumda olmadığı için Timur Han’a giderek iflas ettiğini ve fakir olduğunu söyledi. Timur Han ona söylediği bir beytini hatırlatarak; “Maşûkunun yüzündeki bene Semerkant ve Buhara’yı bağışlayan insan müflis olmaz!” deyince; Hafız-ı Şirazî; “İşte bu yüzden iflas ettik ya!” diye cevap verince; Timur Han bu zarîf ve nükteli cevabı çok beğenip, fakir olması sebebiyle Hafız-ı Şirazî’yi vergiden muaf tutmuştur.
Bu büyük İslam şairi doğduğu yer olan ve şiirlerinde çok methettiği Şiraz’da 1389 (H. 791)da vefat etti ve oraya defnedildi. Daha sonra Şiraz’ı zapteden Sultan Ebü’l-Kasım Behadır’ın veziri Muhammed Muammûî tarafından kabri üzerine mükemmel bir türbe yaptırılmıştır.
Dîvan’ındaki bir Farisî beyit şöyledir:
Feryadı boşuna değildir Hafız’ın,
Şaşılacak şey çok, dili altında anın (onun).
Yahya Kemal de ona şiirlerinde yer vermiştir:
Hafız’ın kabri olan bağçede bir gül varmış,
Yeniden her gün açarmış kanayan rengiyle.
Gece bülbül, ağaran vakte kadar ağlarmış,
Eski Şiraz’ı hayal ettiren ahengiyle.
Konular
- PARS DERGİSİ
- ŞU’ARÂ HOCASI MÂDER-ZÂD BİR ŞÂİR: ZÂTÎ
- KLÂSİK TÜRK EDEBİYATINDA ŞEM’Ü PERVÂNELER VE LÂMİ’Î ÇELEBÎ’NİN ŞEM’Ü PERVÂNE MESNEVİSİ
- FARS EDEBİYATINDA METAFİZİK YOLCULUKLAR
- شاعران فارسی سرای وفارسینويس ارزرومی
- تعلیم وتربیت ازمنظر سعدی
- توازن موسیقايی غزلهای سعدی
- YAŞAR KEMAL’İN İNCE MEMED ROMANI İLE SADIK ÇUBEK’İN TENGSİR ADLI ROMANININ KARŞILAŞTIRMASI
- YAVUZ SULTAN SELİM’İN DÎVÂNINDA OLMAYAN FARSÇA ŞİİRLERİ
- KÜÇÜKASYA’DA İSLAMİYET (DER İSLAM IN KLEIN ASIEN)
- ERKEN DÖNEM FARSÇA MESNEVİLERDE BEZM - IYRD.
- RÛDEKÎ-Yİ SEMERKANDÎ (Ö. 329/940)
- NAZÎRÎZÂDE EMÎN’İN ŞEYHÜLİSLÂM FEYZULLAH EFENDİ’YE FARSÇA METHİYELERİ
- HAYRETÎ DİVANINDA GEÇEN “GAM” KELİMELERİNİN TASARIMLARI
- BÂBÂ TÂHİR-İ HEMEDÂNÎ DİVANININ MEHDÎ-İ HAMÎDÎ NÜSHASINDA GEÇEN DOBEYTÎLERİ VE TÜRKÇE TERCÜMESİ
- EŞREFOĞLU RÛMÎ’NİN GAZELLERİNDE NASİHAT VE NEFİS MUHASEBESİ
- HÂB-I HAYÂL, AYINTABLI HÜSNÜ
- شاعران فارسیسرای و فارسینويس ارزرومی*
- مسئلة »مضمون« در شعر کودکان و نوجوانان
- مأخذ اصلی تمثیل خورندگان پیلبچهدرمثنوی
- وگرايی درهنر ايران
- NEF’Î’NİN TUHFETU’L-UŞŞÂK ADLI FARSÇA KASİDESİ
- ERKEN DÖNEM FARSÇA MESNEVİLERDE BEZM - IIYRD.
- DAKİKÎ-Yİ TUSÎ (Ö. 366/976)
- ÂRİF ÇELEBİ’NİN FARSÇA KASİDESİ VE TÜRKÇE ÇEVİRİSİ
- SÂİB-İ TEBRİZÎ’NİN ŞİİRLERİNDE GEÇEN “HÂB-I BAHÂR” TAMLAMASI ÜZERİNE
- ROMEN DİLİNDE KULLANILAN FARSÇA KELİMELER
- سینمای ایران
- آداب حرب مغول درتاریخ جهانگشای جوینی
- بررسی تطبیقی ضرب المثل های ترکی سنقر با ضرب المثل های زبان فارسی